جهانگیر عابدی کوپائی
زهره نصری
خلیل طالبی جهرمی
علیرضا مامن پور

زاینده رود به عنوان شاهرگ حیاتی استان اصفهان در معرض آلودگی های عمده ای قرار دارد که با توجه به موقعیت جغرافیایی این استان و رونق کشاورزی در آن به خصوص در اطراف رودخانه، قسمت عمده ای از بار آلودگی، ناشی از زه آب اراضی کشاورزی و پس از آن فاضلاب های تصفیه نشده یا نسبتاً تصفیه شده شهری و پساب های صنعتی می باشد. در این تحقیق سه محل از ورود زه آب های گوناگون به زاینده رود به گونه ای در نظر گرفته شد که در بالادست تصفیه خانه باباشیخعلی قرار داشته و حاوی زه آب های اراضی کشاورزی و شهری باشند. بر این اساس سه مقطع زهکش ورودی پل زمانخان، باغبهادران و مادی نوگوران انتخاب شدند و از تیر لغایت اسفندماه 1385 نمونه برداری از آب آن ها انجام شد. در این زه آب ها علاوه بر اندازه گیری پارامترهای کیفی آب، امکان حضور باقیمانده حشره کش دیازینون نیز به روش های کروماتوگرافی لایه نازک و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا بررسی شد. نتایج نشان داد که غلظت اغلب پارامترهای کیفی مورد بررسی در زه آب ها بالا بوده و از حدود استاندارد تخلیه زه آب ها به آب های سطحی تجاوز می کنند. pH زه آب باغبهادران اسیدی بوده و می تواند بر کیفیت آب رودخانه تأثیرگذار باشد. میانگین 9 ماهه EC زهکش ورودی پل زمانخان، باغبهادران و مادی نوگوران به ترتیب برابر 7/0، 5/1 و 1 دسی زیمنس بر متر و میزان نمک تخلیه شده از آن ها به رودخانه به ترتیب 2200، 1014 و 194 تن در 9 ماه می باشد. میانگین 9 ماهه مقادیر BOD و COD نیز به ترتیب 4/22 و 3/37، 8/30 و7/61 و 2/18 و 6/26 به دست آمده که نشان دهنده ورود بار میکروبی عمده ای از طریق این سه مقطع به رودخانه می باشد. در زه آب های مورد بررسی باقیمانده دیازینون غیرقابل ردیابی و یا کمتر از حد تشخیص روش به کار برده شده بود. عوامل مختلف فیزیکی، شیمیایی و زیستی بر عدم ردیابی این حشره کش دخالت دارند که در این مقاله مورد بررسی قرارگرفته اند

زاینده رود، حشره کش دیازینون،کیفیت زه آب، باغبهادران، نوگوران