ابوالفضل عزیزیان - دانش آموخته دانشگاه شیراز
سیف اله امینی - استاد دانشگاه شیراز
منوچهر مفتون - استاد دانشگاه شیراز
یحیی امام - استاددانشگاه شیراز

کادمیوم یکی از مهم‎ترین آلاینده‎های محیط زیست به شمار می‎رود که توجه جهانی را برانگیخته است. چندین روش برای پاکسازی آب و خاک از فلزات سنگینی مانند کادمیوم توسعه یافته اما به دلیل هزینه زیاد روش‎های فیزیکی و شیمیای سنتی پالایش، تأکید پژوهش‎ها اکنون بر یافتن روش‎های کم‎ هزینه و سالم می‎باشد. یکی از روش‎های نویدبخش، پالایش سبز است که از گیاهان خاصی برای پاکسازی، نگهداری، تخریب و بی‎خطر کردن آلاینده‎های محیط زیست استفاده می‎شود. در این پژوهش امکان پاکسازی کادمیوم خاک از طریق جذب توسط دو گیاه ذرت و یولاف در یک آزمایش گلدانی بررسی شد. کادمیوم با استفاده از ترکیب تجاری کلرید کادمیوم در چهار سطح صفر، 5، 10 و 20 میلی‎گرم در لیتر و از طریق سه دور آبیاری 1، 3 و 7 روزه به خاک گلدان‎ها افزوده ‎شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی طرح ریزی گردید. نتایج نشان داد که وزن خشک و تعرق هر دو گیاه با افزایش دور آبیاری کاهش معنی دار یافته است. این کاهش با افزایش غلظت کادمیوم در بالاترین سطوح معنی دار شده است. افزایش دور آبیاری و غلظت کادمیوم به ترتیب سبب کاهش و افزایش معنی دار غلظت کادمیوم در گیاه یولاف گردید اما بر غلظت کادمیوم برگ و ساقه ذرت اثری نداشت. کادمیوم جذب شده توسط شاخسار گیاه در کمترین دور آبیاری و بیشترین غلظت کادمیوم به صورت معنی دار بیشتر بود. درصد پالایش در دور آبیاری یک روزه به دلیل تولید زیست توده و جذب کادمیوم بیشتر، بالاتر بود. غلظت کادمیوم در شاخسار ذرت و عموماً در یولاف در واکنش به کادمیوم افزوده شده به خاک از مدل Plateau که با معادله Mitscherlich بیان می‎شود پیروی کرد. در نهایت مقایسه بین ذرت و یولاف نشان داد که یولاف با وجود زیست توده کمتر، 85 درصد بیش از ذرت کادمیوم جذب کرده است. هرچند بازده پالایش کادمیم چندان قابل ملاحظه نبود، اما بر اساس نتایج این پژوهش، یولاف که در بسیاری از مناطق ایران به عنوان علف هرز مشاهده می‎شود و توانایی رشد در خاک‎های فقیر را دارد برای پژوهش‎‎های بیشتر در زمینه پالایش سبز پیشنهاد می‎گردد.

پالایش سبز،کادمیوم، ذرت، یولاف