مصطفی تاتینا - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا

این‌ تحقیق‌ جهت‌ بررسی‌ تأثیر بخش‌ محلول‌ در آب‌ نفت‌ خام‌ بر تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ وانادیوم ، نیکل‌، کادمیوم و سرب در بافت‌ عضله‌ ماهی‌ صافی موجدار(Siganus javus) در آزمایشگاه‌ سم‌شناسی‌ آبزیان‌ پژوهشکده‌اکولوژی‌ خلیج‌ فارس‌ در بهار سال‌ 1383 انجام‌ گرفت‌. دو محلول‌ با دوزهای‌ ppm0وppm 12 از نفت‌ خام‌ به‌روش‌ اندرسن‌ و با استفاده‌ از آب‌ دریا که‌ مشابه‌ آب‌ محل‌ صید ماهیها بود تهیه‌ گردید. سپس‌24 عدد ماهی‌ صیدشده‌ از6 ایستگاه مختلف‌ خلیج‌ فارس‌، در آزمایشات‌ زیست‌ سنجش‌ بلند مدت‌ (8 روزه‌) به‌ تعداد 12عدد ماهی در هر یک‌ از غلظت‌های‌ تهیه‌ شده‌ از نفت‌ خام‌ قرار گرفتند. پس‌ از پایان‌ 8 روز در معرض‌گذاری‌ ، ماهیان‌ مورد آزمایش‌ بطور جداگانه‌ فریز و بسته‌بندی‌ شده‌ و جهت‌ تعیین‌ میزان‌ تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ در بافت‌ عضله‌ به‌ آزمایشگاه‌ ارسال‌ شدند. اندازه گیری غلظت فلزات سنگین بوسیله دستگاه جذب اتمی ( فیلیپس مدل PU 9400) انجام ‌گرفت‌. نتایج نشان‌ می‌دهد که‌ میانگین‌ میزان‌ تجمع‌ فلزات‌ سنگین‌ وانادیوم ، نیکل‌، کادمیوم و سرب STD) ( در بافت‌ عضله‌ ماهیان‌ قرار گرفته‌ در معرض‌ دوز ppm0 از نفت‌ خام‌ (ماهیان‌ شاهد) به ترتیب برابر با 1/17±0/08ppm , 0/91±0/06ppm، 0/56±0/08ppm و 1/23±0/12ppm می باشد. در ماهیان قرار گرفته در معرض دوز ppm12 از نفت‌ خام‌ نیز میانگین‌ میزان‌ تجمع‌ این فلزات‌ سنگین ‌ به ترتیب برابر با 0/61± 0/07ppm , 1/40±0/09ppm , 1/00±0/07ppm و 1/63± 0/06ppmمی باشد. نتایج‌ حاصل‌ از آنالیز داده‌ها با استفاده از آزمون T-test نشاندهنده وجود اختلاف‌ معنی‌دار آماری (05/0 P<) بین دو دوز نفت‌ خام‌ (0و ppm 12‌) از نظر تجمع‌ فلزات‌ سنگین ‌ وانادیوم ، نیکل‌، کادمیوم و سرب می باشد. همچنین در ماهیان هر دو تیمار ترتیب تجمع فلزات سنگین بصورت Pb>Ni>V>Cd می باشد که این روند افزایشی با توجه به آزمونT-test معنی دار می باشد. از سوی دیگر وجود مقادیر نسبتاً زیاد از تجمع این‌ فلزات‌ سنگین‌ در ماهیان‌ شاهد را می‌توان‌ به‌ آلوده‌ بودن‌ آب‌ محل‌ زیست‌ این‌ ماهیان‌ (خلیج‌ فارس‌) نسبت‌ داد.

ماهی صافی موجدار ، Siganus javus، نفت‌ خام‌، فلزات‌ سنگین‌، خلیج‌ فارس‌