ابراهیم فتائی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
حسین شیخ جباری - پژوهشگر مهندسین مشاور آذر آب اندیش

شهرستان مرزی آستارا یکی از نواحی مهم جغرافیائی در جنوب غرب دریای خزر می‌باشد.. در گستره محدوده شهرستان آستارا پدیده‌های طبیعی از تنوع شگفت‌انگیزی برخوردارند. همجواری با دریا از یک طرف و پیوستگی جلگه‌های ساحلی با دره‌ها و کوهستان‌ها از سوی دیگر چشم‌انداز طبیعی زیبایی را در این شهرستان به وجود آورده‌ است. نمونة بارز آن رودخانه مرداب به عنوان یک اکوسیستم طبیعی، حاصل فرآیندها و اثرات متقابل عوامل محیطی و جغرافیائی و فعالیت‌های انسانی است، که هر یک از آن‌ها به سهم خود نقش مؤثری در پیدایش و پایداری این اکوسیستم آبی ایفا می‌کنند. رودخانه مرداب که از شهر آستارا می‌گذرد به عنوان یک شریان حیاتی هم برای شهر و هم برای جوامع روستایی واقع در حوزه آبخیز آن اهمیت فراوانی دارد. در گستره حوضه آبخیز رودخانه مرداب منابع مختلف شهری و روستائی، فعالیتهای کشاورزی و صنعتی سبب آلودگی این رودخانه می شوند. در این مطالعه بررسی‌های هیدرولوژیکی براساس مشاهدات و عملیات میدانی و نیز استفاده از داده‌ها و آمار بدست آمده از ایستگاه‌های دبی‌سنجی موجود بر روی رودخانه مرداب انجام شده است. در بررسی‌های بیولوژیک که شناسایی حیات رودخانه‌ای مدنظر بوده و با نمونه‌برداری از پوشش گیاهی، آبزیان (مهره‌داران آبزی) و بی‌مهرگان آبزی در سرتاسر رودخانه مبنای مطالعات بوده و شناسایی و طبقه‌بندی آن‌ها برحسب مورد در محیط و آزمایشگاه صورت پذیرفته است . به منظور دستیابی به وسعت و حدود تغییرات آلودگی ، برخی پارامترهای فیزیکوشیمیایی و میکروبی آب رودخانه در 8 ایستگاه اندازه گیری گردید. در تعیین ایستگاه‌های سنجش و نمونه‌برداری، عوامل مؤثر بر کیفیت آب ، شاخه‌های فرعی و نقاط پیوند آنها با شاخه اصلی، عوامل محیطی و انسانی و احتمال پذیرش آلودگی از منابع آلاینده مدنظر قرار گرفته است . بررسی نتایج حاصل از اندازه گیری پارامترهای فیزیکو شیمیایی، میکروبی و شاخص های بیولوژیک در ایستگاه های هشتگانه رودخانه مرداب آستارا نشان می دهد که آشکارا اثرات آلودگی زیست محیطی در بخش مهمی از رودخانه گریبانگیر این عرصه آبی است که از نظرمیزان آلودگی در چهار کلاس طبقه بندی گردید.

کیفیت – رودخانه – طبقه بندی – بیولوژیکی