بهمن یارقلی - دانشجوی دکترای مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران
اکبر باغوند - استادیار دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
علی اکبر عظیمی - استادیار دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

مطالعات زیادی در ز مینه استفاده از آبهای آلوده و پسابهای حاوی فلزات سنگین در کشاورزی انجام شده است، ولی اطلاعات در زمینه مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین از محیط ریشه و تجمع آن در بخش های مختلف گونه های زراعی محدود می باشد . این تحقیق با هدف بررسی تاثیر سطوح مختلف غلظت کادمیوم مح یط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندامهای مختلف هفت گونه سبزی رایج در ایران، بصورت یک طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوک های کاملاً تصادفی در سه تیمار کادمیوم در خاک شامل غلظتهای صفر، 50 و 100 میلی گرم در کیلوگرم خاک ، در سه تکرار به اجراء در آمده است . خاک مورد استفاده از مزرعه چهارصد هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ( کرج ) انتخاب و بعد از دوبار الک کردن با مش 2 میلیمتر و افزودن نیترات کادمیوم (Cd(NO3)2) و مخلوط نمودن کامل تهیه شد . برای کاشت از گلدانهای پلاستکی استوانه ای به قطر 40 و ارتفاع 60 سا نتیمتر استفاده شده است . مقدار آب مورد نیاز با استفاده از روش پنمن مانتیث و لحاظ کردن ضریب رشد گیاهی ) ) Kc بر اساس پارامترهای هواشناسی ایستگاه مشگین آباد کرج محاسبه و با توجه به فصل و مراحل رشد گونه ها، بصورت یک تا دو روز در میان به محصولات داده شد . در پایان فصل زراعی از بخشهای مختلف گونه ها جهت سنجش مقدار تجمع کادمیوم نمونه برداری و آزمایش بعمل آمد . بر روی داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS ، نخست آنالیز واریانس انجام گردیده و سپس میانگین های صفات در سطوح فاکتورهای آزمایشی از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح یک درصد و پنج درصد مورد مقایسه آماری قرار گرفتند . نتایج این پژوهش نشان می دهد که مقدار تجمع کادمیوم با افزایش غلظت کادمیوم در محیط ریشه نسبت مستقیم داشته و ترتیب تجمع کادمیوم در بخش های مختلف گونه های مورد بررسی به شرح زیر بوده و به جز تیمار شاه د در سایر تیمارها بیش از حد استاندارد مصارف انسانی می باشد . ریشه : تره فرنگی < پیاز < جعفری < گشنیز < نعناع < شاهی < کاهو ساقه : تره فرنگی < جعفری < نعناع < پیاز < گشنیز < شاهی < کاهو برگ : تره فرنگی > جعفری > گشنیز > نعناع > شاهی > پیاز > کاهو

کادمیوم، خاک آلوده، فاضلاب، سبزی جات