فروغ عقیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
امیرحسین خوش گفتار منش - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان،
مجید افیونی - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
مصطفی مبلی - دانشیار گروه باغبانی دانشگاه صنعتی اصفهان

غلظتهای زیاد فلزات سنگین در خاک افزایش جذب آنها به وسیله گیاه را به دنبال دارد . میزان زیاد این فلزات در غذای انسان سمی بوده و ایجاد بیماریهای حاد و مزمن مینماید . در بین عناصر سنگین کادمیوم و سرب به دلیل نیمه عمر طولانی آنها در بدن انسان و حیوانات از اهمیت زیادی برخوردارند . لذا این پژوهش با هدف تعیین غلظت سرب و کادمیوم در بخش خوراکی خیار(Cucumis sativa L)، گوجه فرنگی (Lycopersicum esculentu L.) و فلفل دلمه ای (Capsicumannuum L) به عنوان سه محصول گلخانهای مهم در کشورو مقایسه آن با حدود استاندارد جهانی انجام شد . همچنین ارتباط غلظت سرب و کادمیم گیاه با برخی از ویژگی های خاک بررسی شد . برای انجام این پژوهش از خاک و محصولات 25 واحد گلخا نه در هشت منطقه از استان اصفهان در ماه های شهریور، مهر، بهمن و اسفند 1385 طی دو نوبت نمونه برداری شد . سپس غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، روی، سرب و کادمیوم در خاک و در بخش خوراکی هریک از سبزیجات تعیین شد . میانگین غلظت سرب در خاک گلخانه ها mgkg -1 1/5 و در بخش خوراکی خیار، فلفل دلمه ای و گوجهفرنگی به ترتیب 0/19 ، 0/3 و mgkg -1 Fw 0/27 بود . میانگین غلظت کادمیوم در خاک گلخانههاmgkg -1 0/07و در بخش خوراکی فلفل دلمه ای و گوجه فرنگی به ترتیب mgkg - 0/027 و0/ 038 1 Fw و در بخش خوراکی خیار بسیار ناچیز ( پایینتر از حد تشخیص دستگاه ) بود . نتایج تجزیه های آماری نیز نشان داد که بین غلظت سرب و کادمیم در خاک با غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی خاک همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت . از طرف دیگر بین غلظت سرب و کادمیوم در میوه نیز همبستگی معنی دار مشاهده شد . نتایج این پژوهش نشان دا د مصرف بسیار زیاد کودهای دامی و به ویژه کودهای شیمیا یی ( با ناخالصی کادمیوم و سرب ) در گلخانه های استان اصفهان سبب افزایش غلظت سرب و کادمیوم خاک و گیاه شده است .

محصولات گلخانه ای، سرب، کادمیم، خیار، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای