زهرا موحدی راد
حسین خادمی
امیرحسین خوشگفتارمنش

خاک، خواسته یا ناخواسته، دریافت کننده اصلی هزاران نوع ضایعات و مواد شیمیایی مورد مصرف در جامعه امروزی می باشد . هر سال میلیون ها تن، فرآورده و ضایعات مختلف صنعتی، کشاورزی و خانگی به خاکهای سرتاسر جهان اضافه میشوند . به محض ورود در خاک، این مواد به بخشی از چرخه زیستی که در تمام اشکال حیات مؤثر است، تبدیل می شوند . از عناصر سنگینی که در آلودگی خاک ها نقش دارند، سرب و نیکل می باشند . در این پژوهش توزیع مکانی سرب و نیکل در خاک های سطحی ( عمق 0-10 سانتیمتر ) بخشی از استان قم با کاربری های متفاوت به وسعت 883 کیلومتر مربع بررسی شد . نمونه برداری در 209 نقطه بر روی شبکه ای با فواصل حدود 1/5 x 1/5 کیلومتر در اراضی کشاورزی و شهری و حدود 2X2 کیلومتر در اراضی بایر انجام و غلظت سرب و نیکل کل خاک در عصاره حاصل از اسید نیتریک 5 نرمال توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد . مطالعات آماری و زمین آماری توسط نرم افزارهای Variowin , SPSS WINGSLIB گیری شد . مطالعات آماری و زمین آماری توسط نرم افزارهای انجام و نقشه های آلودگی با نرم افزار Surfer7 رسم گردید نتایج نشان داد که غلظت دو عنصر مورد مطالعه در کاربری های مختلف دارای تفاوت معنی دار بوده و اراضی شهری با میانگین 32/25 میلی گرم بر کیلوگرم سرب و اراضی کشاورزی با میانگین 10/78 میلی گرم بر کیلوگرم نیکل بالاترین غلظت این عناصر را در منطقه دارا می باشند . نقشه های حاصل از کریجینگ غلظت بالای سرب را در اراضی شهری و غلظت بالای نیکل را در اراضی کشاورزی نشان می دهند .

کریجینگ، آلودگی خاک، تغییرات مکانی، کاربری اراضی