محمدرضا محمودآبادی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز
عبدالمجید رونقی - دانشیار بخش علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
محسن آرزمجو - سرپرست ایستگاه تحقیقات کشاورزی محمدیه بیرجند

کمپوست به دلیل اثرات مثبت فیزیکی، شیمیایی و زیستی نقش مهمی در حاصلخیزی خا ک دارد . یکی از مشکلات استفاده از کمپوست ها، شوری بالا و اثر نامطلوب آن بر رشد گیاه می باشد . گزارشات زیادی در خصوص افزایش قابلیت هدایت الکتریکی خاک و به دنبال آن کاهش رشد گیاه در اثر مصرف مقادیر زیاد کمپوست وجود دارد . هدف از این مطالعه ارزیابی گلخانه ای تأثیر سطوح مختلف کمپوست بر خصوصیات و ترکیب شیمیایی دانه سویا ) ) Glycine max L. رقم ویلیامز (Wiliams ) می باشد . به منظور بررسی کاهش اثرات شوری کمپوست بر عملکرد و ترکیب شیمیایی دانه آبشوئی آن صورت گرفت . تیمارها شامل چهار سطح کمپوست 0) ، 1 ، 2 و 4 درصد ) و دو نوع کو د آبشویی شده و آبشویی نشده به صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بود . گیاهان به مدت 17 هفته در خاک رشد داده شدند . در پایان دوره رشد گیاهان برداشت و سپس غلاف ها جدا شده و پس از خشک شدن در آون در دمای 65 درجه سانتی گراد مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفت . نتایج نشان داد که کاربرد چهار درصد کمپوست باعث افزایش غلظت نیتروژن دانه از 4/30 درصد در شاهد به 5/80 درصد گردید . کاربرد کمپوست در بالاترین سطح باعث افزایش 45 درصدی غلظت فسفر دانه نسبت به شاهد شد . مصرف کود باعث افزایش عملکرد دانه سویا گردید بطوریکه بیشترین مقدار ع ملکرد دانه با کاربرد 4 درصد کمپوست بدست آمد 2/52) گرم در گلدان ) که افزایشی معادل 1/9 برابر شاهد را نشان می دهد . آبشویی کمپوست باعث کاهش غلظت آهن دانه از 2/16 میلی گرم در تیمار کمپوست آبشویی نشده به 1/51 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک در تیمار آبشویی شده گردی د 14) درصد ). مصرف کمپوست سبب افزایش معنی دار غلظت روی دانه سویا گردید . مقدار زیاد روی موجود در کمپوست علت این افزایش می تواند باشد . کاربرد دو درصد کمپوست باعث افزایش سرب دانه گردید . از آنجایی که غلظت اکثر عناصر غذایی در دو رقم سویا بر اثر افزودن کمپوست، کو د گاوی و گوسفندی افزایش یافته است لذا می توان آنها را منبع مناسبی برای تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه معرفی کرد گرچه اثر برهمکنش بین عناصر را نیز باید در نظر داشت .

کمپوست زواید شهری ،آبشویی، عملکرد دانه سویا، ترکیب شیمیایی دانه