رضا عارفخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد آب و فاضلابدانشگاه صنعت آب و برق
جلالی عطاری - استادیار دانشگاه صنعت آب و برق
عبداله رشیدمهرآبادی - استادیار دانشگاه صنعت آب و برق
علی بلادر - معاون توسعه و بهبود برنامه ریزی آب و فاضلاب مشهد

به علت رشد نامتناسب حاشیه نشین های شهری و عدم تبعیت از روش های قانونمند اسکان، غالبا ایجاد تاسیسات زیر بنایی به خصوص تاسیسات آب و فاضلاب به طور مناسب شکل نمی گیرد و باعث بروز مشکلاتی می شود. این مشکل در مشهد نیز به چشم می خورد طوری که بخش عمده ای از جمعیت کلانشهر مشهد به حاشیه شهر اختصاص دارد که اغلب در نواحی شمال و شمال شرق مشهد ساکن می باشند. با توجه به شرایط توپوگرافی و شیب عمومی خیابان ها دراین مناطق، فاضلاب های حاصل از این مناطق ابتدا به مسیلهای موجود تخلیه و در نهایت به رودخانه کشف رود که زهکش اصلی دشت مشهد بوده منتهی شده و باعث آلودگی این رودخانه می گردد. هدف این تحقیق بررسی مقدار و میزان آلودگی فاضلاب های مناطق حاشیه مشهد ورودی به رودخانه کشف رود می باشدکه برای اندازه گیری کمیت، در چندین نوبت از دبی فاضلاب در امتداد سرشاخه های منتهی به این رودخانه از قبیل کال سیس آباد، کال کنوگرد، کال پاوا و کال طرق که در حدفاصل تصفیه خانه های فاضلاب پرکندآباد و اولنگ قرار دارند، برداشت صورت گرفت. برای ارزیابی کیفیت فاضلاب های خام ورودی نیز در حد فاصل دو تصفیه خانه مذکور از یازده نقطه مهم و بحرانی براساس ضوابط استاندارد نمونه برداری صورت گرفت. بر روی این نمونه ها آزمایشات فیزیکی، شیمیایی )پارامترهای COD، BOD، TSS، PH و میزان فلزات سنگین)، باکتریولوژیک و آزمایشات تخم کرمهای نماتود انجام گردید.در این مقاله ضمن بررسی میزان و کیفیت فاضلاب در نقاط مختلف نمونه برداری شده؛ به مشکلات ناشی از جاری بودن این فاضلابها و تاثیر آن در محیط زیست منطقه اشاره شده است. همچنین با توجه به نتایج و تحلیل آنها راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت برای مدیریت این فاضلابها، کنترل آلودگی، بهبود شرایط زیست محیطی کشف رود و کاهش مخاطرات بهداشتی مناطق حاشیه شمال شهرمشهد ارائه شده است.

کیفیت فاضلاب شهری، حاشیه مشهد، کشف رود، راهکار