حامد اقاسی فر - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت
مهدی سرچشمه پور

استفاده از گیاهان زینتی مقاوم در مناطق صنعتی و معدنی به منظور ایجاد فضای سبز مناسب و گیاه پالایی اراضی آلوده به فلزات سنگین، از اهمیت خاصی برخوردار است. این تحقیق به منظور بررسی امکان استفاده از آفتابگردان زینتی و کلم زینتی برای گیاه پالایی خاک های آلوده به عنصر مس در گلخانه تحقیقاتی معدن مس سرچشمه کرمان اجرا شد. آزمایش شامل 5 سطح مس (0، 100، 200، 400 و 800 میکرو گرم مس به ازاء هر گرم خاک) و دو گونه گیاهی بود که به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. استفاده از مس باعث کاهش معنی دار طول گیاه، وزن تر اندام هوایی و ریشه، قطر طبق گل، تعداد و طول گلبرگ در گیاه آفتابگردان زینتی و طول گیاه، تعداد برگ، عرض گیاه و وزن تر اندام هوایی و ریشه گیاه در گیاه کلم زینتی گردید. با افزایش میزان مس مصرفی، غلظت مس در اندام هوایی و ریشه هر دو گیاه افزایش یافت و میزان تجمع در هر دو گونه در ریشه بیش از اندام هوایی بود. بیشترین غلظت مس در ریشه هر دو گونه مربوط به تیمار 800 و برای آفتابگردان و کلم زینتی به ترتیب 160 و90 میکروگرم مس بر گرم گیاه بود. بیشترین غلظت مس در اندام هوایی آفتابگردان زینتی برابر 27/39 و مربوط به تیمار 800 و بیشترین غلظت مس در اندام هوایی کلم زینتی برابر 21 میکروگرم بر گرم و مربوط به تیمار 200 بود که می تواند به دلیل صدمات ریشه ای باشد. اگر چه میزان جذب مس در آفتابگردان بیش از کلم بود، اما اثرات نامطلوب مس بر ظاهر این گیاه نیز بیشتر از کلم زینتی بود. نتایج این تحقیق نشان داد که این دو گیاه می توانند غلظت های غیر متعارف مس را تحمل نموده و به عنوان گیاهانی با کارایی مناسب در فضای سبز اراضی آلوده به مس در معادن مورد استفاده قرار گیرند

آفتابگردان زینتی، کلم زینتی، سمیت مس، گیاه پالایی