نسرین جزنی - دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه شهید بهشتی

درک و برداشت ما از زندگی اخلاقی با پاسخ به پرسش هایی نظیر: رفتار خوب اخلاقی چیست؟ ویژگی های یک فرد خوب چیست؟ کدام کار صحیح است؟ ارزش ها و ضوابطی که باید درزندگی رهنمون ما باشند کدامند؟ شکل می گیرند. ارزش های اخلاقی ای که عرف های رفتاری ما را پی ریزی می کنند از شایستگی های اخلاقی ما الهام می گیرند. شایستگی اخلاقی مجموعه مفاهیم، نگرش ها و نظریه هایی هستند که جلوه های تمام عیار سنت های اخلاقی را در بر می گیرند. جایی که سخت از تقسیم بندی اخلاقیات پیش می آید دو سنت کلاسیک و مدرن شاخص اند. روش کلاسیک اخلاق می کوشد تا معنا و مفهوم انسان خود را در یابد. رهروان این روش، به طورعمده در پی یافتن ویژگی های یک زندگی خوب هستند، درحالی که اندیشمندان سنت مدرن اخلاق در پی یافتن پاسخ به پرسش هایی نظیر: کار صحیح چیست؟ عواملی که انسان را به انجام کار صحیح وا می دارند وچگونگی انجام کار صحیح هستند. علی رغم تمام مطالعات و پژوهش هایی که در باب اخلاق و ارزش های اخلاقی انجام گرفته است بسیاری از انمدیشمندان و پژوهشگران به استناد آمارهای موجود بر این باورند که اخلاقیات در اکثر کشورهای صنعتی پیشرفته ، رو به افول است. از سوی دیگر توجه رو زافزون به آموزش اخلاق در مراکز علمی و آموزشی، انتشار مقالات و کتاب ها درباره اخلاق بیانگر توجه و اهمیت فزاینده به این مقوله است. در بعد سازمانی از ارزش ها وضوابط اخلاقی و عرف های رفتاری کدهای اخلاقی و رفتاری نامکتوب می توان بسیار سخن راند اما دستاوردها، نشان از نافرجامی چنین تلاش هایی دارد. توجیه نیاز به ضوابط اخلاق و عرف های رفتاری مکتوب در سازمان، رابطه مستقیمی است که بین افزایش کارایی و اثر بخشی سازمانی و مکتوب کردن کدهای اخلاقی و رفتاری در سازمان گزارش شده است. گستردگی و تنوع طبیعت و حیطه اخلاق در کسب و کار سبب سردرگمی و حیرانی بشر امروزی شده است، تعهدات بنیادین اخلاقی در عین شباهت بسیار متفاوتند. چگونگی بیان دلخواست های فردی، زمانی که تحت تاثیر عوامل ساختاری، فرهنگ سازمانی و ضوابط و ارزش های حاکم بر سازمان که بطور پنهان و آشکار ولی نامکتوب وجود دارند قرار می گیرند، هیاهوی درونی و سرگشتگی و نافرجامی او را برای رسیدن به ارامش و تعادل رقم می زنند. مقاله حاضر با نگاهی علمی و فلسفی به موضوع ضوابط اخلاقی و عرف های رفتار در زندگی سازمانی از جمله مطالب زیر می نگرد: - نیاز به مکتوب کردن ارزش ها و ضوابط اخلاقی و عرف های رفتار در سازمان - تبیین نظام نامه اخلاقی و عرف های رفتار سازمان - تلاش در نهادینه کردن پیگیری و نظارت بر آنها - استقرار کمته های انضباطی و تعیین مسولان اجرایی و سرانجام بحث را با نگاهی به موضوع نظام نامه اخلاقی و کدهای اخلاقی و رفتاری در سازمان های کشور و ضرورت تلاشی هوشمندانه در کاهش ذهنیت منفی در تشکیل کمیته های انضباطی در سازمانها پایان می بخشد.

ضوابط اخلاقی ، عرف رفتاری ، شایستگی اخلاقی ، ارزش ها ، قوانین طلایی ، اخلاق کسب و کار