جعفر کیوانی - رئیس موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی
مقصود فراستخواه - عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی

تعریف اهداف و ملاکهای آموزش عالی در سطح ملّی و نیز تدوین استانداردها درسطح اجتماع علمی و انجمن های تخصصی، بدون نقش و مشارکت هیأت علمی و گروههای آموزشی و پژوهشی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی، معنایی ندارد . پایه ی اصلی نظام سنجش کیفیت و اطمینان از آن در آموزش عالی نیز مبتنی بر فرایند ارزیابی درونی در دانشگاهها با مداخله ی مؤثّر هیأت علمی آنها است . در عین حال، هر دانشگاه یا مؤسسه آموزش عالی و است بنابراین « اجتماع علمی » پژوهشی، به لحاظ ماهیت علمی و هویت حرفه ای، متعلّق به علاوه بر ارزیابی درونی، و در طول آن؛ نیاز به ارزیابی بیرونی از سوی هیأت همگنان و همپیشگان تخصصی نیز، لازم م ی آید که از طریق بازدید نظامها و برنامه های پردیس های دانشگاهی، و بررسی و ممیزی بیرونی فعالیتها و گزارشهای آنها، درباره صلاحیت و اعتبار نظامها و برنامه های آموزش عالی و مطابقتشان با هنجارها و معیارها و استا نداردهای تخصصی داوری میکنند. سرانجام باید گفت کیفیت آموزش عالی، صرفاً موضوعی در محدوده ی اجتماع علمی (در درون و بیرون یک دانشگاه ) نیست بلکه ذی نفعان و شرکای مختلف دیگر مانند خانوارها، مالیاتدهندگان، دولت و تأمین کنندگان منابع عمومی، استخدام کنندگان بن گاهها و کل جامعه نیز، انتظاراتی از آموزش عالی و تعریفی از کیفیت آن را دارند و باید در نظام سنجش کیفیت آموزش عالی، جایی و نقشی داشته باشند . دراین مقاله، انواع تجارب و الگوهای فرایند اطمینان از کیفیت آموزش عالی درجهان به لحاظ نقش سیستمی و اختیارات هریک از عوامل، مورد بحث گونه شناختی قرار گرفته اند.

آموزش عالی، کیفیت، ذی نفعان، انتظارات، هیأت علمی، مدیریت دانشگاهها، انجمن های تخصصی، ارزیابی درونی و بیرونی، دولت و نق ش های آن، بنگاه، گزار ش های ارزیابی، ممیزی، اعتبارسنجی