رحمت اله مرزوقی - عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز
یحیی صفری - دانشجوی دکترای برنامه ریزی درسی دانشگاه شیراز

دوره ابتدایی از جمله دوره های بسیار حساس و با اهمیت در نظام آموزش و پرورش است و فرصت بسیار مناسبی را برای آغاز و تداوم یادگیری و تحصیل برای دانش آموزان فراهم می سازد . به گونه ای که اگر در این دوران آموزش و تعالیم لازم به دانش آموزان ارائه نگردد، جبران آن در دوران های بعدی بسیار مشکل خواهد بود . از جمله آگاهی ها و مهارت های لازم برای فراگیری این دوره، مهارت های فراشناختی است که در صورت ارائه و تبحر مطلوب فراگیری آن، می تواند آنان را به فراگیرانی بسیار کارآمد تبدیل سازد . برخی از یافته های پژوهشی نیز مؤید اهمیت و نیاز به کسب آگاهی و مهارت های فراشناختی در دوره ابتدایی است . و لذا ضروری است که ارائه و آموزش این گونه آگاهی و مهارت ها بخشی از بزنامه های درسی قلمداد گردد . به علاوه، توجه به فرآیندها و مهارت های فراشناختی در عصر مجازی شدن آموزش و یادگیری و گستردگی وسیع و جهان گستر شدن منابع یادگیری، اهمیت مضاعفی دارد و لازم است که دانش آموزان به گونه ای تربیت شوند که بتوانند یادگیری خود را برنامه ریزی، هدایت ، کنترل و به گونه ای خود – راهبر در امر یاد گیری مشارکت نمایند . مؤلفه هایی که عموما در زمره مؤلفه ها و مکانیزم های فراشناختی هستند و در این مقاله به آنها پرداخته خواهد شد . هدف اصلی نوشتار حاضر تبیین مفهوم و تعیین آگاهی ها و مهارت های فراشناختی مورد نیاز در برنامه های درسی متناسب با سطح رشدی فراگیران در برنامه درسی دوره ابتدائی است . در این رابطه چگونگی پرورش مهارت های فراشناختی در دانش آموزان دوره ابتدایی با توجه به شرایط فعلی برنامه های درسی دوره ابتدایی کشور، بررسی نقش معلم و راه های تقویت و پرورش این گونه مهارت های فراشناختی مورد توجه قرار میگیرد و الگوی مطلوب آموزش آن در این دوره ارائه خواهد شد .

فراشناخت، مهارت های فراشناختی، برنامه درسی، برنامه درسی دوره ابتدایی