حسین شیبانی - کارشناس ارشد منابع آب بخش مهندسی آب و محیط زیست شرکت مهندسین مشاور ساز
بهزاد روزخش - کارشناس ارشد منابع آب
مجتبی سهیلی - کارشناس ارشد منابع آب

بدلیل عدم پوشش کامل شبکه سنجش منابع آب سطحی کشور و نیاز به اعتبارات زیاد در راستای تاسیس، بهره برداری، مرمت و بازسازی این گونه ایستگاهها، لازم است با بکارگیری روشهای مناسب در راستای بسط و تعمیم اطلاعات ثبت شده در ایستگاههای موجود به نقاط فاقد آمار که حوضه های آبریز آنها دارای همگنی هیدرولوژیکی است ، اقدام نموده و از شعاع تاثیر اینگونه اطلاعات ثبت شده در سایر نقاط بهره جست .یکی از موضوعاتی که طراحی سازه های هیدرولیکی ، طرحهای ساماندهی و تعیین حریم و بستر رودخانه ها را با مشکل مواجه می نماید ، عدم اطلاع دقیق از بده سیلاب طرح می باشد که بدین منظور هیدرولوژیست ها روشهای مختلفی را برای ارزیابی مقادیر اینگونه بده ها ارائه نموده اند. از بین این روشها، بهره گیری از روش شاخص سیلاب که بر اساس وقایع بوقوع پیوسته در سطح حوضه آبریز عمل می نماید ، می تواند خطاهای بده سیلاب طرح را در مقایسه با روشهای تجربی دیگر به حداقل برساند . در روش شاخص سیلاب، محاسبه میانگین پیشامد سالانه سیلاب و ارتباط آن با عوامل هواشناسی و خصوصیات فیزیوگرافی حوضه از اصلی ترین نیازها است.در تحقیق حاضر ضمن ارزیابی بده سیلاب با دوره برگشتهای مختلف در ایستگاههای هیدرومتری حوضه آبریز بشار (از سرشاخه های کارون) و استفاده از ایستگاههای حوضه آبریز مارون که از نظر اقلیمی با حوضه آبریز بشار شباهت زیادی دارند، نسبت به برقراری روابط غیر خطی چند متغیره بین بده متوسط سیلاب و عوامل هواشناسی و خصوصیات فیزیوگرافی حوضه (باران سالانه، بارندگی حداکثر 24 ساعته با دوره برگتشهای مختلف، مساحت و زمان تمرکز) اقدام شده است و در نهایت با آنالیز خطاهای رخ داده مناسب ترین رابطه استخراج و معرفی گردیده است . با استفاده از بده متوسط سیلاب و نمودار منطقه ای ، مقادیر سیلاب با دوره برگشتهای مختلف در نقاط فاقد آمار محاسبه گردیده است. برای محل ایستگاههای منطقه نیز مقادیر سیلاب با دوره برگشتهای مختلف با روش مذکور محاسبه گردیده و از طرف دیگر چون مقادیر سیلاب با دوره برگشتهای مختلف در محل ایستگاهها با استفاده از ارقام مشاهداتی و انتخاب بهترین توزیع آماری مشخص شده است، نسبت بین ارقام مشاهده ای و محاسبه ای برای ایستگاه های مورد مطالعه معین و در نقاط فاقد آمار که بده سیلاب آنها به روش منطقه ای محاسبه گردیده ( بسته به اینکه به کدام ایستگاه نزدیک باشند) بعنوان ضرایب تعدیل و تصحیح سیلابهای نقطه مورد نظر اعمال شده است.

بده سیلاب ،روش شاخص سیلاب ،میانگین پیشامد سالانه سیلاب ،عوامل هواشناسی ،خصوصیات فیزیوگرافی