مختار میران زاده - محقق - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
علیرضا مامن پوش - پژوهنده - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

تقریباً دو سوم آب مورد نیازحوضه آبریززاینده رود که بالغ بر 3500میلیون مترمکعب می باشد ازمنابع آب زیر زمینی تامین می شود. به علت خشکسالی های اخیر و کاهش آورد رودخانه زاینده رود تقاضای آب زیرزمینی افزایش یافته و این امر باعث افت سطح آب زیرزمینی در اغلب دشت های این حوضه شده است. از آنجائی که تغذیه بعضی از آبخوان این دشت ها از آب رودخانه بوده است امید چندانی به ترمیم این افت نمی باشد. این وضعیت پیامدهایی منفی در برداشته که رشد و توسعه این استان را با مشکل روبرو کرده است.اولین موضوعی که درمدیریت آب مطرح است تعیین میزان برداشت آب زیرزمینی در محدوده شبکه های آبیاری می باشد. در این مقاله با توجه به آمار و اطلاعات موجود و تجزیه و تحلیل انجام گرفته و نقشه های مربوطه با نرم افزار ILWIS ترسیم شده اند. این نقشه ها، موقعیت جغرافیائی چاه های مورد بهره برداری، چاه های انتخابی، دشت ها وشبکه های آبیاری را نشان می دهد. با استفاده از این نقشه ها و اطلاعات تکمیلی اخذ شده از بهره برداران، آمار برداشت سالیانه چاه های دشت ها، تبدیل به آمار تخلیه ماهانه درمحدوده شبکه های آبیاری مدرن شد و در نهایت میزان آب زیرزمینی مصرفی ماهانه و سالیانه درهر هکتاردر محدوده ناخالص شبکه های آبیاری، راست نکوآباد، چپ نکوآباد، راست آبشار، چپ آبشار، مهیار – جرقویه، برخوار و متوسط کل شبکه بدست آمد. میزان آب مصرفی سالیانه به ازاء یک هکتار در سال زراعی82 – 81 در هر کدام شبکه های فوق به ترتیب برابر15011 ، 7014 ، 11509 ، 4952 ، 1444 ، 2662 و 5302 مترمکعب برآورد شد. این مقادیر ممکن است درسال های مختلف با توجه به شرائط اقلیمی، الگوی کشت وعوامل دیگر، تغییر کند، ولی برآورد اولیه ومقایسه آنها می تواند گامی موثر در جهت افزایش بهره وری آب دراین حوضه که در حال حاضر دچار بحران آب بوده، باشد و این تحقیق در این راستا انجام گرفته است.

آب زیرزمینی ، شبکه آبیاری ، حوضه آبریززاینده رود، چاه