حسین نظم فر - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری
شاه بخت رستمی - دکتری GIS

آمایش سرزمین « تنظیم رابطه بین انسان، فضا و فعالیت های انسان در فضا» تعریف می شود، در واقع آمایش سرزمین به جمعیت و فضا، مدیریت فضا شامل نظام شهری، آبادیها، نظام شبکه های ترابری میان شهر و روستا و نظام نواحی که میبن کاربرد زمین توسط فعالیت هایی مانند کشاورزی، جنگلداری، مرتعداری، صنعت و معدن است اشاره دارد. از سویی عدم وجود یک مجموعه یکپارچنه اطلاعات توصیفی و مکانی از منطقه نقصانی است که در زمان مطالعه و برنامه ریزی توسط مدیران احساس می شود و از سویی دیگر انتخاب فاکتورهای متعدد برای برنامه ریزی و مدیریت بهینه سرزمین سبب تعدد لایه های اطلاعاتی شده و کوششها برای یافتن راه حلی مناسب برای تحلیل بر روی تعداد زیاد لایه های اطلاعاتی و اخذ نتیجه صحیح، تصمیم گیران را به سمت و سوی استفاده از سیستمی سوق می دهد که علاوه بر دقت بالا از نظر سرعت عمل و سهولت انجام عملیات در حد بالایی قرار داشته باشد. یکی از بهترین راه حل ها برای حل مسئله مذکور، استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (System Geographical Information) می باشد. به همین دلیل پیاده سازی GIS در مقیاس مناسب که اطلاعات کامل منطقه را همراه با نقشه جغرافیایی که نشان دهنده مکان واقعی عوارض از جمله گستره شهرها، مکان روستاها، مسیر جاده ها، خطوط آهن، رودخانه ها و ... را در خودجمع آوری کرده باشد الزامی است. با در اختیار داشتن این اطلاعات در یک مجموعه و در قالب مناسب شامل اطلاعات مکانی و توصیفی، GIS به عنوان یک ابزار توانمند در دست مدیران و برنامه ریزان باعث دقت در تصمیم گیری، کاهش زمان و صرفه جویی بسیار در هزینه ها می گردد. سیستم های اطلاعات جغرافیای، که از این پس از آن تحت عنوان GIS یاد می کنیم، به طور گسترده ای قابلیت به کارگیری در برنامه ریزی فضایی را دارا می باشد. این مقاله سعی دارد کاربردها و قابلیتهای GIS را در تهیه نقشه های مورد نیا از قبیل نقشه های کاربری اراضی، شیب، نواحی مستعد کشاورزی، نیمه مستعد و ... و تحلیل و برنامه ریزی بر روی این لایه ها که به صورت کاربردی در استان آذربایجان شرقی به کار گرفته شده است ارائه دهد.

سیستم اطلاعات جغرافیایی ، آمایش سرزمین ، استان آذربایجان شرقی