فروزنده جعفرزاده پور - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دفتر امور زنان وزارت جهاد سازندگی
مطهری حیدری - کارشناس دفتر امور زنان وزارت جهاد سازندگی

بیابان و بیابان زائی یکی از مسائلی است که بشر امروز با آن گریبانگیر است. این پدیده ها سبب کاهش زمینهای قابل کشت و در نتیجه تقلیل منابع و محصولات کشاورزی می گردد . در کشورهای در حال توسعه به سبب فقر اقتصادی ، تراکم جمعیت و پایین بودن سطح زندگی، استفاده از محیط اطراف برای برطرف کردن نیازهای روزمره زندگی محسوس تر است . زنان روستایی و عشایری از جمله گروه هایی هستند که بنابر نوع فعالیتشان در تماس مستقیم با محیط زیست بوده و تاثیر بسیار زیاد در حفظ و یا تخریب آن دارند. کارهایی نظیر جمع آوری هیزم، آوردن آب، چرای دامها و نیز شرکت در مراحل مختلف کشاورزی از جمله فعالیتهای زنان روستایی است. در کنار تمامی این فعالیت ها زنان نقش های همسری و مادری را نیز به عهده دارند که در این ارتباط می توانند به عنوان یکی از ارکان خانواده در کنتترل جمعیت خانوار و نیز تعلیم نسل آتی نقش موثری داشته باشند. این مقاله شامل 4 بخش اصلی است. در بخش اول مطالبی در خصوص بیابان زائی مطرح شده است. بخش دوم این مقاله به نقش های مختلف زنان روستایی (عشایری) در حفظ یا تخریب محیط زیست و بیابان زایی می پردازد، در بخش سوم تجاربی از سایر کشورها در زمینه بیابان زایی و یا بیابان زدایی و حفظ محیط زیست بیان شده است و در پایان نتیجه گیری و پیشنهادات ارائه شده است.