براتعلی غلامی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام خراسان

فاکتورهای عمده محدود کننده در مناطق خشک و بیابانی رطوبت کم، حرارت زیاد و خاک تکامل نیافته است. لذا انجام هر گونه عملیات مکانیکی، بیولوژیکی و حتی شیمیایی که به حفظ رطوبت در پروفیل خاک و جلوگیری از فرسایش خاک کمک کرده و راه را برای استفاده بیشتر از رطوبت موجود باز نماید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ایجاد پوشش گیاهی از طریق کاشت بذر یکی از روشهای افزایش ظرفیت مراتع تخریب شده است و در این مقاله علاوه بر اینکه دلایل شکست بذر پاشی مورد بررسی قرارمی گیرد جهت موفقیت در تجدید پوشش از این طریق نیز روشهایی ارائه می شود. مقدار بارندگی و گونه های شاخص موجود در محل فاکتورهای مهمی هستند که نوع گونه انتخابی جهت کاشت را تعیین می کنند گیاهان بومی و سازگار به منطقه در این رابطه در درجه اول اهمیت قرار دارند. در انتخاب گونه ها جهت بذرپاشی علاوه بر سازگاری مقاومت به شوری. خشکی قدرت گیاهچه، روش تکثیر، میزان تولید علوفه، خوشخوراکی، ارزش غذائی گیاه، احتمال سمی بودن گیاه در مراحل مختلف فنولوژیکی، سرعت رشد، عادت رشد و پتانسیل کنترل فرسایش گونه ها باید مورد توجه قرار گیرد و در این رابطه اتواکولوژی گونه ها ضرورت و اهمیت دارد. موفقیت استقرار مخلوط گونه های مورد استفاده در تجدید پوشش نسبت به کشت خالص بیشتر است و طبق بررسیهای انجام شده در اکثر مناطق خشک و نیمه خشک آمریکا کشت مخلوط Kochia Eroutia ceratoides , prosterata با گونه های مقاوم به خشکی گراس توانسته علوفه را برای مدت طولانی تامین کند. با توجه به محدودیتهای موجود در مناطق خشک و بیابانی لازم است که قبل از کاشت و یا همزمان با کاشت اقداماتی جهت حفظ و ذخیره رطوبت در خاک صورت گیرد. بدین منظور علاوه بر مالچهای مختلف می توان از مواد آبدوست اصلاح کننده خاک (hydrophilic soil amendments مثل hydroplas , supers lupers) استفاده کرد. Hedromulching , hedroseeding بهترین روش تجدید پوشش درمناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شوند. در این روشها علاوه بر تثبیت خاک امکان استفاده از مواردی مقل کود و مواد تشدید کننده چسبندیگ نیز بصورت همزمان با کاشت فراهم گردد. بعد از کاشت باید مدیریت مناسبی از نظر چرا صورت گیرد تا زمینه استقرار گیاهان فراهم گردد.