احمدرضا صفائی قهنویه - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیابان­زدایی دانشگاه صنعتی اصفهان
فرزاد روحانی شهرکی - عضو هیات علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه صنعتی اصفهان
حمیدرضا کریم زاده - عضو هیات علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه صنعتی اصفهان
مصطفی ترکش اصفهانی - عضو هیات علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه صنعتی اصفهان

استفاده از انواع مالچ یکی از روش هایی است که به شکل گسترده به منظور کنترل فرسایش بادی به کار می رود. سرباره از محصولات فرعی صنایع فولاد است که به صورت ضایعات، دفع و انباشته می شود و نحوه استفاده از آن به عنوان موضوعی اساسی مطرح است. این تحقیق به منظور بررسی اثر مالچ سرباره ای در به دام اندازی ذرات فرسایش یافته بادی بوسیله دستگاه سنجش فرسایش بادی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. به منظور ایجاد بستر، نمونه خاک از منطقه شرق اصفهان برداشت و به آزمایشگاه منتقل و در آزمایشگاه به منظور ایجاد بادهای با سرعت مشخص و در طول زمان مشخص از دستگاه سنجش فرسایش بادی استفاده شد. نمونه خاک و مالچ سرباره به ترتیب در سینی های فلزی به ابعاد 03/0×3/0×1 متر و به ابعاد06/0× 6/0×2 متر ریخته شدند. برای ارزیابی تاثیر تیمارهای سرعت باد، تراکم پوشش و اندازه ذرات مالچ سرباره در به دام اندازی ذرات فرسایش یافته به ترتیب سه سطح (6، 8 و 10 متربرثانیه)، چهار سطح (25%، 50%، 75% و 100%) و سه سطح (30-15، 45-30 و 60-45 میلی متر) با چهار تکرار در نظر گرفته شد. ابتدا سینی سرباره را وزن کرده و در فاصله یک متری نسبت به سینی خاک قرار می دهیم. سینی خاک تحت تاثیر بادهایی با سرعت مشخص به مدت 5 دقیقه قرار گرفته، مجدداً سینی سرباره را وزن کرده و با توجه به اختلاف وزنی آنها، مقدار به دام اندازی ذرات فرسایش یافته مربوط به هر تیمار محاسبه گردید. نتایج نشان داد که به دام اندازی ذرات به صورت نمایی با افزایش سطح پوشش سرباره افزایش ولی به صورت نمایی با افزایش قطر سرباره کاهش می یابد. سطح پوشش 75% سرباره میزان به دام اندازی ذرات را نسبت به سطح 25% تا حدود 3 برابر افزایش می دهد و میزان به دام اندازی ذرات در دانه بندی 30-15 میلی متر، 2.2 برابر بیشتر از دانه بندی 60-45 میلی متر در همان سطح پوشش می باشد. به دام اندازی ذرات با افزایش سرعت باد بیشتر می گردد. بطوری که میزان به دام اندازی ذرات در سرعت 10 متر بر ثانیه، 4.5 برابر بیشتر از سرعت 6 متر بر ثانیه می باشد.

مالچ، سرباره، فرسایش بادی، به دام اندازی ذرات، دستگاه سنجش فرسایش بادی