حسین علی حسنی ها - استاد یار و مدیر گروه مهندسی آب دانشگاه زنجان
ملیحه براشکی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ابیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشگاه زنجا
بیژن قهرمان - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد

زمانی که خاک مرطوب است تبخیر تحت شرایط اتمسفری کنترل شده و خصوصیات خاک نقش کمتری را ایفا می کند که این مرحله را تبخیر مرحله یک گویند. به تدریج با از دست دادن رطوبت و خشک شدن سطح خاک، هدایت هیدرولیکی خاک کاهش پیدا کرده و پتانسیل ماتریک منفی تر می شود و مرحله دو تبخیر شروع خواهد شد که سرعت تبخیر در مرحله دوم با ضریب پخشیدگی آب در خاک رابطه مستقیم دارد. برای حذف پارامترهای هیدرولیکی خاک دو مورد حدی (خاک رس و خاک شن) را بیان کرده و در هر دو مورد حدی با در نظر گرفتن فرضیاتی، پارامترهای هیدرولیکی خاک را حذف کرده و دو معادله بدست می آوریم که با استفاده از آنها می توانیم تبخیر را برآورد کنیم. معادله اول برای حالتی است که پخشیدگی غالب است و معادله دوم برای حالتی است که ثقل غالب است. در دو معادله بدست آمده برای برآورد تبخیر از سطح خاک نیاز به اندازه گیری مستقیم خصوصیات هیدرولیکی خاک و رطوبت خاک نمی باشد و با داشتن زمان و میانگین پتانسیل تبخیر میتوان مقدار تبخیر از سطح خاک را در مرحله دو برآورد کنیم. برآورد تبخیر در مرحله دوم یکی از مهمترین فاکتورهای الگوی بهینه کشت در مناطق خشک وبیابانی بوده که با انطباق آن با مقدار بارش های جوی، بهترین نوع گیاه توصیه شده و شانس موفقیت کشت کویری در این مناطق بالا می رود.

مرحله دوم تبخیر، معادله عددی، بارش، مناطق خشک و موفقیت کشت