حسین علی حسنی ها - استاد یار و مدیر گروه مهندسی آب دانشگاه زنجان
نسیم ستاری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی د

محدودیت منابع آب و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آن عامل اصلی محدود کننده توسعه کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در بسیاری از مناطق جهان منجمله ایران است. مدیریت بهینه مصرف آب در چند دهه گذشته، موضوع بحث بسیاری از محافل تخصصی گشته و در همه این محافل تاکید بر این نکته بوده که پایش وارزیابی، کلید موفقیت در این امر می باشد. با استفاده از آمار ماهانه متغیرهای اقلیمی استان های نیمه شمال غربی آذربایجان تبخیر و تعرق پتانسیل در محل ایستگاهها با کاربرد روش پنمن مانتیث برای هر ماه آماری تعیین شد و سپس با استفاده از روشهای Ward و Pca، ایستگاهها خوشه بندی و مناطق همگن تبخیر و تعرق مشخص شده و تست همگنی خوشه ها انجام گرفت. با استفاده از حجم زیادی از داده ها و متغیرهای مختلف، تعیین گردید که کدام یک از متغیرها بیشترین سهم را در تبیین تغییرات داشته و مهم ترین و اصلی ترین مولفه ها بشمار می روند. با انجام این تحلیل، متغیرهای اصلی به متغیرهای جدید و غیر همبسته تبدیل گردید. در این تحقیق از میان متدهای تحلیل آماری متعدد چند متغیره از روش تجزیه به مولفه های اصلی Pca وروش Ward استفاده شد. نتایج حاصله از پهنه بندی با استفاده از GIS به عنوان یک مجموعه سخت افزار، نرم افزار و اطلاعات جغرافیایی که در زمینه های ذخیره سازی و تجزیه و تحلیل اطلاعات کاربرد داشته در جهت اهداف مختلف بکار گرفته میشود. از آنجا که در سی تا سی و پنج ساله اخیر به علت تغییر اقلیم و ناهنجاری های اقلیمی، خشکسالی های متعدد حادث گردیده و کشت دیم در اکثر مناطق کشورمان نا موفق بوده و اراضی دیم زار به تدریج تبدیل به بیابان می شود از نتایج نهایی این تحقیق و انطباق آن با منحنی های هم بارش می توان در انتخاب مناطق مناسب و شانس بیشتر موفقیت کشت دیم استفاده نمود.

روش Ward، Pca، سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، کشت دیم و بیابان زدایی