علی شماعی - دانشیار دانشگاه تربیت معلم تهران
مرضیه نصیری - دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین
زهرا براتی - دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده علوم جغرافیایی

در ایران حدود 32 میلیون و500 هزار هکتار اراضی بیابانی وجود دارد. این بیابان ها مدام در حال رشد و گسترش هستند و هر ساله خسارت بسیاری به عرصه زیستی انسان وارد می کنند. با بهره برداری بهینه از مناطق بیابانی نه تنها می توان این خسارات را کاهش داد بلکه می توان بیابانها را به منطقه مناسب برای زندگی و اشتغال و در آمدزایی تبدیل کرد، چرا که بیابان ها دارای قابلیت های فراوانی هستند و هر آنچه که درآنها است دارای خصوصیات متمایزی است.از قابلیت های بیابان ها می توان به ساعات آفتابی بالا، اختلاف شدید درجه حرارتی شب و روز و بالابودن شدت باد، گیاهان صنعتی و دارویی و معادن غنی و... اشاره کرد. روش تحقیق در مقاله حاضر از نوع توصیفی تحلیلی بوده و منطقه مورد مطالعه بیابان های یزد می باشد. بیابانهای یزد از مهم ترین بیابان های ایران بوده که در حال حاضر نزدیک به 30 هزار هکتار از مساحت استان یزد را در بر می گیرند. این عرصه ها به دلایل مختلف در حال افزایش است. این مقاله در پی آن است که با لحاظ کردن ویژگی های آب وهوایی مناطق بیابانی مانند بارندگی، رطوبت، باد و... به ارائه مهم ترین راهبرد های علمی و مدیریتی جهت بهره برداری بهینه از بیابانهای یزد بپردازد. در این پژوهش بهره برداری از بیابانها بصورت مستقیم و غیر مستقیم مدنظر می باشد که در مواردی با راهکارهای بیابان زدایی همپوشی دارند ولی در نهایت سبب سود و منفعت برای سکونتگاههای انسانی می شوند. کاشت گیاهان مرتعی و بیابانی دارای ارزش زینتی و یا دارویی ، رونق تور های کویرنوردی، ترویج آبگرمکن های خورشیدی ، بهره برداری از معادن و.. از جمله نمونه هایی کاربردی موردنظر در پژوهش حاضر هستند.

بیابان، یزد، توانمندی ، راهبرد