مسلم سواری - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی؛ دانشگاه تهران
محمد اسلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی؛ دانشگاه تهران
حسین شعبانعلی فمی - دانشیار گروه ترویج و توسعه روستایی؛ دانشگاه تهران

بیابان زایی پدیده ای است که فعالانه در حال تکوین است و تاثیر جدی بر روند بسیاری از روستائیان گذاشته است. این وضعیت به دلایل گوناگون از جمله عدم شناخت از فرهنگ منابع طبیعی و عدم بهره برداری صحیح از امکانات مناطق خشک و نیمه خشک و افزایش روز افزون جمعیت و مسایل اجرایی و اجرای طرح های متنوع پدید آمده است. سالیان طولانی نیز دستگاه‏های ذیربط برای حل این مشکل کوشیدند؛ ولی متأسفانه کمتر توفیق آمیز بوده است. در این زمینه اگر به موضوع جلب مشارکت مردم در احیای سرزمین توجه نشود مسلماً صرف بودجه های اختصاص داده شده چندان با موفقیت همراه نخواهد بود. نتایج مطالعات نشان می‏دهد که مهار رشد بیابان از عهده دولت به تنهایی بر نمی آید مگر اینکه سرمایه‌گذاری شایسته در مورد جلب مشارکت روستاییان در زمینه بیابان‏زدایی سرلوحه طرح‏ها و فعالیت‏ها قرار گیرد. بدیهی است که جلب این مشارکت هم کار آسانی نیست و باید از جهات مختلف درباره آن به تحقیق پرداخت و عوامل موثر در جلب مشارکت در این زمینه بررسی شود. چرا که شناسایی این عوامل مقدم بر اجرای هر نوع کار برای کنترل بیابان می‏باشد. این تحقیق به روش اسنادی و کتابخانه‏ای به بررسی مفهوم مشارکت مردمی و نقش آن در اجرای طرح های بیابان زدایی می‏پردازد و نهایت برای بکارگیری مشارکت مردمی در طرح های بیابان زدایی و راهکارهای مناسب برای کنترل بیابان در کشور پیشنهاداتی ارائه می‏گردد.

بیابان، مشارکت، توسعه پایدر