مهدی شهسواری - کارشناس زمین شناسی مدیریت آبخیزداری جهاد سازندگی استان کرمان
علیجان آبکار - کارشناس آبخیزداری مدیریت آبخیزداری جهاد سازندگی استان کرمان

حوزه آبخیز ده کهان از زیر حوزه های سد استقلال میناب می باشد که در استان کرمان واقع شده است. اراضی کشاورزی این حوزه در انتهای واریزهای سنگ ریزه قرار گرفته اند که توسط ارتفاعاتی از سنگهای دگرگونی محصور شده است. شکل این حوزه تقریبا پهن می باشد که خود عامل بسیار موثری در ظهور سیلاب و خسارات ناشی از سیل بحساب می آید. در حال حاضر منبع آب مورد نیاز در بخش کشاورزی و شرب در این حوزه موتورپمپها می باشند. حفر چاههای کشاورزی جهت بهره برداری از آبهای زیر زمینی به منظور کشاورزی از سال 1360 شدت زیادی به خود گرفت تا اینکه از سالهای (1371-1368) کمبود شدید آب درحوزه ده کهان مشکلات زیادی را برای اراضی کشاورزی منطقه بوجود اورد. بطوریکه در سال (1372-1370) تعدادی از کشاورزان مجبور به استفاده از تانکر حمل آب جهت ابیاری درختان خود شدند. با تقاضای مکرر مردم و پیگیری فرمانداری شهرستان کهنوج اجرای عملیات آبخیزداری و کنترل سیل در دستور کار مدیریت آبخیزداری استان قرار گرفت. تحقیق موجود اثر اجرای عملیات آبخیزداری را در 5 بخش در حوزه ده کهان مورد ارزیابی قرار داده است. 1-افزایش آبهای زیر زمینی 2- رژیم آبدهی رودخانه ده کهان 3- افزایش سطح زیر کشت اراضی کشت 4- کاهش خسارات سیل 5- افزایش و آگاهی مردم نسبت به عملیات آبخیزداری طبق بررسیهای انجام شده مشکل کمبود آب حوزه به کلی حل شده است. در نقاط مختلف حوزه سطح ایستابی بین (5-1) متر کاهش پیدا کرده است. همچنین قبل از اجرای عملیات آبخیزداری سطحی معادل150 هکتار از اراضی کشاورزی منطقه درمعرض خشک شده بودند که بعد از اجرای عملیات آبخیزداری نه تنها مشکل 150 هکتار اراضی حل شده است بلکه حدود 130 هکتار افزایش کشت داشتیم و تعداد 12 حلقه چاه درمنطقه ده کهان که در فاصله سالهای (71-1370) بعلت کم آبی فعال نبودند بعد از اجرای عملیات این چاهها از نظر کم آبی مشکلی نداشتند. در بخش کنترل سیل، سیل با دوره بازگشت 100 ساله حوزه قابل کنترل می باشد. رودخانه ده کهان که قبلا خشک بوده در حال حاضر رد فصول مختلف سال و در سالهای مختلف دارای دبی بین (70-10) لیتر بر ثانیه میباشد.

حوزه آبخیز ده کهان ، ارزیابی ، عملیات آبخیزداری ، کنترل سیلاب ، کنترل رسوب