داریوش حسینی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات زلزله دانشگاه صنعتی سهند، تبریز
حسن افشین - سرپرست مرکز تحقیقات زلزله دانشگاه صنعتی سهند، تبریز

اکثر ابن یه حیاتی و ضروری نظیر بیمارستانها، مرکز آتش نشانی، مراکز مخابراتی، انبارها ی امداد ی، ساختمان فرمانداری، تأس یسات آب رسانی و برقرسانی نیز تخر یب شده یا دچار آسیبهای شد یدی شده بودند . به طوری که فاقد کاربری لازم بودند . در نتیجه در نخستین ساعات پس از وقوع حادثه عملیات امداد و نجات با مشکلا ت زیادی مواجه بود . طبق آ یین نامه 2800 سیستم سازه ای ساختمانهای ضروری باید به گونه ای طراحی شود که پس از وقوع زلزله کار بری آنها دچار وقفه نگردد . اما اکثر سازه های حیاتی و ضرور ی موجود در منطقه بم به دلیل فقدان سیستم سازه ای مناسب جهت مقابله با بارهای جانبی ناشی از زلزله آسیبهای شدیدی را متحمل شده بودند . عمده ترین دلایل عدم مقاومت این سازهها در مقابل بارهای ناشی از زلزله به شرح ذیل می باشد: با توجه به این که مردم منطقه در طول سالیان دراز زلزلهای را تجربه نکرده بودند لذا ابنیه موجود در منطقه بم صرفاً جهت باربر ی قائم ساخته شده و علیرغم مقاومت کا فی این ساختمانها در مقابل بارهای ثقلی ، هنگام ساخت آنها تمهیداتی جهت مقابله با بار ها ی جانب ی ناشی از زلزله اندیشیده نشده بود . از سوی دیگر با توجه به شرایط اقلیمی منطقه ، مردم که تابستانهای بسیار گرمی را تجربه می کردند قطور کردن دیوارها و سقفها را تنها راه حل برا ی در امان ماندن از گرما می دانستند که همین امر باعث افزایش هرچه بیشتر بارهای جانبی ناشی از زلزله شده بود . در ادامه با توجه به مشاهدات عینی به عمل آمده از محل حاثه، رفتار ابنیه حیاتی و مهم هنگام وقوع زلزله به صورت موردی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

ابنیه حیاتی- زلزله بم- عملکرد- سازهای- بارهای جانبی