وحیدرضا اوحدی - استاد گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا
علی حقایق - کارشناس ارشد مکانیک خاک و پی

وظیفه اصلی آستر تحتانی مراکز دفن زباله، جلوگیری یا به حداقل رساندن تراوش شیرابه به خارج از مرکز دفن زباله می باشد. پوششهای مصنوعی (سینتتیکها) مخصوصا ژئوممبرینها، در مراکز دفن زباله کاربرد وسیعی دارند، ولی به علت مشکلات ناشی از سوراخ ‌شدگی و تراوش احتمالی در آنها، استفاده از پوششهای جایگزین و یا مکمل ضرورت دارد. مخلوطهای متراکم شده از خاکهای دانه‌ای با 10 تا 20 درصد بنتونیت (Sand Enhanced Bentonite or SEB) برای ساخت سازه‌های ژئوتکنیکی مثل پوششهای نفوذناپذیر در مراکز دفن زباله و همچنین در هسته سدهای خاکی بکار می‌روند. بنتونیت متراکم شده و مخلوط ماسه و بنتونیت، بهترین گزینه برای مصالح مقاوم زیست محیطی (Buffer) و مصالح خاکریزی در مراکز دفن زباله‌های معمولی و هسته‌ای می باشند. زیرا آنها دارای خواص جذب مناسب و هدایت هیدرولیکی بسیار پائین هستند. در این تحقیق سعی شده عملکرد هیدرولیکی مخلوطهای ماسه و بنتونیت حاوی درصد بنتونیت متفاوت در معرض شیرابه‌های با غلظتهای متنوع از زباله های صنعتی (فلزات سنگین سرب و روی)، بررسی گردد. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که اضافه کردن درصد بنتونیت به ماسه، باعث افزایش تقریبا خطی در حد روانی میگردد و تاثیر کمتری بر حد خمیری دارد. از سوی دیگر در حضور آلاینده های فلز سنگین در مخلوط SEB، کاهش زیادی در نشانه خمیری رخ میدهد که میتواند سبب فزایش نفوذپذیری در نمونه های ماسه-بنتونیت گردد.