مجتبی صانعی - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
حجت کرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده ی مهندسی عمران - دانشگاه صنعتی امیرکبی

یکی از روش های متداول ساماندهی رودخانه ها و کنترل فرسایش کناری رودخانه استفاده از آب شکن می باشد. آب شکن به دو نوع نفوذپذیر و نفوذناپذیر تقسیم می شود. مکانیزم عملکرد آب شکن به این صورت است که با هدایت جریان به سمت محور رودخانه از ایجاد جریان قوی در طول ساحل جلوگیری کرده و مانع فرسایش ساحل رودخانه می گردد. از سوی دیگر الگوی جدید جریان باعث ایجاد فرسایش (آب شستگی) در دماغه ی آب شکن می شود. آب شکن ها معمولا به صورت سری ساخته می شوند و پایداری آنها بستگی زیادی به پایداری اولین آب شکن دارد. در این مقاله پیشنهاد شده است که برای حفظ پایداری اولین آب شکن از یک آب شکن کوتاه تتر (فرعی) که به صورت عمود بر جریان در بالادست اولین آب شکن قرار می گیرد استفاده شود و بر اساس انجام آزمایش ها در فلوم آزمایشگاهی تاثیر نسبت های مختلف طول این آب شکن فرعی به طول آب شکن اصلی به ازای فواصل مختلف آب شکن فرعی از آب شکن اصلی در دبی های مختلف بررس شده است. از لحاظ هیدرولیکی پارامترهای بی بعد L’/L (نسبت طول آب شکن فرعی به طول اولین آب شکن)، هیدرولیکی با معرفی عدد Fr جریان مورد مطالعه قرار گرفت. تحلیل آماری نتایج آزمایشگاهی، مدلی را برای پیش بینی آب شستگی نسبی در دماغه ی آب شکن اصلی ارائه می دهد.

آب شکن ، آب شستگی ، تحلیل آماری ، مدل آزمایشگاهی