علی طالبی اسفندارانی - عضو هیئت علمی دانشگاه یزد

حرکتهای توده ای یکی از پدیده های طبیعی است که سالانه خسارتهای زیادی به نقاط مختلف کشور وارد می کند. لغزش گله شور در استان چهارمحال و بختیاری یکی از این موارد است که به علت احداث جاده ارتباطی این استان به استان خوزستان و فراهم شدن شرایط زمین لغزشی به طول 125 متر عرض 110 متر و عمق 24 متر رخ داده است. جهت تعیین عوامل موثثر در ایجاد این زمین لغزش عوامل مختلف از قبیل پستی وبلندی ، اقلیم ، زمین شناسی و تکتونیک ، ژئومرفولوژی ، پوشش گیاهی ، خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی خاک در توده لغزنده مورد بررسی و مطاعه قرار گرفت. بر این اساس شیب طبقات سازنده هم جهت با شیب توپوگرافی (40-20%) حساسیت سازماندهی با کانی غالب اسمکتیت (که در اثر جذب آب انبساط می یابد) و خمیرایی کم، تخریب و تبدیل پوشش گیاهی، نزولات جوی به صورت باران و برف (سالانه حدود 980 میلی متر) وجاده سازی در پایین دست دامنه از جمله عواملی هستند که باعث تشدید زمین لغزش فوق گردیده اند. محاسبات انالیز پایداری شیب دامنه با استفاده از نرم افزار کامپیوتری STABLE نشان می دهد که مین لغزش در عمق حدود 24 متر رخ داده و برآورد حجم توده لغزنده برابر 172000 متر مکعب و مقادیر حد خمیری و روانی (30/15%) = LL ، PL=(%48/6) حدود 52069-83932 متر مکعب آب مورد نیاز می باشد. تا زمین لغزش فوق به وقوع پیوندد که بر اساس میزان بارش و سطح (150 هکتار) بالا دست توده لغزشی مقدار 152603 متر مکعب آب وارد توده گردیده است که این مقدار آب می تواند رطوبت توده را علاوه بر حد خمیری به حدروانی و بیشتر هم برساند و لذا علاوه بر عوامل تشدید کننده زمین لغزش که ذکر گردید می توان از حامل رطوبت، انرژی (زلزله) و احداث جاده درپایین دست به عنوان عامل ایجاد کننده زمین لغزش نام برد.