علی اصغر هاشمی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان سمنان

روشهای بسیار متنوعی برای برآورد میزان فرسایش و رسوب حوضه های آبخیز در دنیا ارائه شده اند که به کمک آنها می توان مقادیر رسوبدهی فاقد امار را مشخص نمود. از جمله اینروش ها که به نحو چشمگیری در سایر کشورها و بخصوص کشورهای توسعه نیافته و درحال توسعه مورد استفاده قرار گرفته اند و در بسیای از موارد نتایج قابل قبولی ارائه داده اند می توان بهروشهای FAO , RUSLE , USLE , EPM , MPSIAC اشاره نمود. روشهای مذکور شرایط، خصوصیات و محدودیتهای دارند که درصورت عدم توجه به آنها و بکار بردن نشان در سایر حوضه ها، منجر به براوردهای واقعی این مدلها خواهد شد.لذا استفاده از این مدلها درمناطق مختلف بایستی با احتیاط صورت پذیرفت. درکشور ما روشهای تجربی EPM , MPSIAC بطور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته اند و تعدادی از کارشناسان بدون توجه به شرایط منطقه مورد مطالعه، یکی از روشها (بخصوص روش MPSIAC) را بکار گرفته و از نتایج آن در طراحی پروژه های اجرایی ابخیزداری و سایر طرح ها استفاده می نمایند تحقیق حاضر، دو مدل مذکور در یک حوضه آبخیز در البرز جنوبی (محدوده استان سمنان) مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. این حوضه دارای آمار رسوب معلق بوده و به کمک آن رسوبدهی حوضه برآورد گردیده است. برآوردهای رسوبدهی حوضه به کم مدلهای تجربی EPM , MPSIAC در مقایسه با برآوردهای منتج از آمار رسوب نشان داد که مدل تجربی EPM برآورد نسبتا دقیق تری داشته و مقدار برآورد شده مدل MPSIAC اختلاف معنیداری با آمار رسوب نشان می دهد.

فرسایش ، رسوبدهی ، مدل تجربی ، EPM , MPSIAC ، تخمین ، مقایسه ، البرز جنوبی