علیرضا زارعی - کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی - شرکت مهندسی مشاور طوس آب
سیدمهدی میرسیار - کارشناس محیط زیست - شرکت مهندسی مشاور طوس آب

استفاده غیر منطقی انسان از سرزمین از دو جنبه مدیریت یا نحوه بهره برداری و استفاده از آن مصداق پیدا میکند. لذا به منظور استفاده بهینه از امکانات آب و خاک و ایجاد کمترین پیامدهای زیست محیطی، ارزیابی توان زیست محیطی می تواند به عنوان راه کاری مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه ارزیابی توان زیست محیطی دشت بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی با استفاده از روش روی هم گذای نقشه ها (مجید مخدوم 1372 و 1380) مورد ارزیابی قرار گرفته است. شوری و قلیائیت خاک، عدم تکامل پروفیل خاک، وجود سنگریزه در خاک، بارندگی کم و پراکنده و فقدان پوشش گیاهی مناسب از مهمترین محدودیت های اساسی فعالیت های کشاورزی در محدوده دشت بیرجند است. از تلفیق 5 نقشه جهات جغرافیایی ، شیب، ارتفاع، قابلیت اراضی و پوشش گیاهی (به عنوان ویژگی های اکولوژیک پایدار) و در نظر گرفتن ویژگی های اکولوژیک اقلیمی، جمعیتی، هیدرولوژیکی (به عنوان ویژگی های اکولوژیک ناپایدار) نقشه نهایی واحدهای زیست محیطی با حدود 170 واحد به دست آمده است. بخش عمده ای از اراضی این دشت به دلیل محدودیت های فوق الذکر فاقد توان کاربری زراعی (آبی و دیم) می باشند. عموما کاربری زراعی محدود به بخش مرکزی دشت بیرجند است.