جهانگیر محمدی - عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان و دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری
شعبان شتایی - استادیار گروه جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تاکنون شاخص های طیفی گیاهی زیادی برای بررسی وضعیت و برآورد مشخصه های کمی و کیفی پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای معرفی گردیده است . اما انتخاب بهترین شاخص ها جهت استفاده در تجزیه و تحلیل های کمی جنگل و پوشش های گیاهی یکی از مشکلات مهم کاربران می باشد . هدف از این تحقیق به کارگیری تابع حساسیت به منظور ارزیابی حساسیت پنج شاخص طیفی معروف گیاهی شامل Greenness و RAI ،NDWI ،GEMI ،DVI نسبت به پارامتر حجم سرپا جهت انتخاب بهترین شاخص گیاهی برای تهیه مدل حجم سرپا می یاشد . همچنین یکی دیگر از اهداف تحقیق مقایسه نتایج مدلسازی با استفاده از تابع حساسیت با مدل حجم سرپا حاصل شده از روش رگرسیون بهترین زیر مجموعه و همچنین ارزیابی حساسیت این شاخص های طیفی گیاهی نسبت به همدیگر با استفاده از تابع حساسیت نسبی، در جنگل های بلوط طرح جنگلداری لوه در استان گلستان می باشد . نتایج حاصل از آنالیز حساسیت نشان داد که دو شاخص NDWI و Greenness در کل محدوده حجم سرپا، به ترتیب دارای حساسیت بیشتری در مقایسه با شاخص های DVI ، RAI و GEMI نسبت به حجم سرپا در منطقه مطالعه مورد دارند . در نتیجه این دو شاخص جهت تهیه برآورد مدل حجم سرپا با استفاده داده های ماهواره ای مورد استفاده قرار گرفتند . آنالیز همبستگی با روش بهترین زیر مجموعه با پنج شاخص ذکر شده، شاخص های DVI و NDWI را به عنوان بهترین شاخص در برآورد حجم سرپا معرفی و مدلسازی با این دو شاخص صورت گرفت . نتایج حاصل از آنالیز رگرسیون نشان داد که دو شاخص NDWI و Greenness با ضریب تبیین اصلاح شده 55/4 درصد نسبت به دو شاخص DVI و NDWI با ضریب تبیین اصلاح شده 43/5 درصد بهتر توانسته اند حجم سرپا را برآورد نمایند که بیان گر این مطلب است که شاخص های طیفی گیاهی انتخاب شده با استفاده از تابع حساسیت بهتر توانسته اند حجم سرپا را برآورد نمایند که افزایش 12 درصدی ضریب تبیین اصلاح شده مؤید همین مطلب می باشد . نتایج حاصل از ارزیابی حساسیت شاخص های طیفی گیاهی نسبت به همدیگر نشان داد که شاخص NDWI نسبت به شاخص های GEMI وGreenness در منطقه مورد مطالعه دارای حساسیت بیشتری می باشد . به طور کلی تابع حساسیت به دلیل بیان تغییرات در کل دامنه مشخصه های آلومتریک، وابسته نبودن به واحد و شدت شاخص های طیفی گیاهی و انجام آزمون معنی دار بودن از تابع های مناسب برای ارزیابی حساسیت شاخص ها و انتخاب بهترین شاخص ها در تجزیه و تحلیل های کمی جنگل و پوشش های گیاهی بسیار مفید می باشد .

شاخص های طیفی گیاهی، حجم سرپا، تابع حساسیت، رگرسیون