اصغر سپهوند - کارشناس ارشد جنگلداری – اداره کل منابع طبیعی استان لرستان
باریس مجنونیان - دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
مجید مخدوم - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

یکی از اصول مهم و شناخته شده در طراحی راههای جنگلی ( به ویژه در کشورهای پیشرفته ) رعایت زیبایی و حفظ منظره طبیعی در عرصه است . جاده های جنگلی تأثیر مهمی بر روی زمین سیما دارند و این ا مکان را برای مردم مهیا می کنند تا دید وسیعتری از مناظر زیبا بدست آورند . منطقه مورد مطالعه ( بخش پاتم ) که قسمتی از دامنه های آن رو به شمال و دید به دریای مازند ران دارد ، می تواند با حداقل توسعه شبکه جاده تأثیر و قابلیت افتتاحی شبکه جاده های موجود در بخش پاتم را افزایش دهد و همچنین جاذبه های گردشگری خود را گسترش دهد . در این مطالعه به منظور تعیین کیفیت منظر جاده های جنگلی بخش پاتم از قابلیت سامانه اطلاعات جغرافیایی ، برای تهیه نقشه واحدهای زیست محیطی استفاده گردید . پس از دستیابی به نقشه یگانهای زیست محیطی و جدول اطلاعات توصیفی آن به مقایسه ویژگی های هر یک از یگانها با یک مدل ویژه یا ضابطه مشخص اقدام گردید ، که این فرآیند همان انجام عمل ارزیابی می باشد . پس از تهیه مدل اولیه ، اعمال آن بر روی یگانهای ز یست محیطی با استفاده از SQL در محیط Arcview انجام پذیرفت . بعد از ارزیابی کیفیت نسبی نما و تعیین مناطق با نمای ممتاز ، معمولی و فقیر ، نقشه تهیه شده با واقعیت زمینی تطابق داده شد . در مرحله بعدی چشم اندازهای خوش منظره بر روی جاده های موجود با حرکت بر روی ج اده پیدا شدند و مناظر آنها از نظر کمی و کیفی بررسی گردید . سپس در مناطقی که لازمست جاده های تکمیلی طراحی شود، جنگل گردشی شد و چشم اندازهایی که موقعیت ممتازی داشتند ، برداشت گردیدند ، که در طراحی این مسیرها سعی گردید که جاده از این نقاط عبور نماید . در مرحله نهایی دو گزینه شبکه جاده موجود و تکمیلی از نظر درصد پوشش و نماسازی و ایجاد منظر با هم مقایسه شدند . ملاحظه گردید که شبکه جاده تکمیلی ، علاوه بر اینکه قابلیت افتتاحی بیشتری دارد ، از نظر ایجاد منظر نیز نسبت به شبکه جاده موجود اولویت دارد .

شبکه جاده های جنگلی ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، نماسازی ، طراحی جاده در جنگل، ارزیابی جاده