غلامرضا داورپناه - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان
جعفر خلفی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان

شناسایی و بررسی تغیرات بوجود آمده در عرصه های منابع طبیعی، طی سالیان متمادی می تواند مدیران و متخصصین را در جهت برنامه ریزی و مدیریت صحیح این منابع کمک نماید . چمن های طبیعی به عنوان محدوده های با ارزش از لحاظ منابع طبیعی و اکوتوریستی به دلیل تخریب و تعرض، طی سالیان متمادی تغییرات فراوانی یافته اند . شناسایی، بررسی و تهیه نقشه تغییرات اینگونه مناطق با استفاده از داده های سنجش از دور و GIS به دلیل سرعت اخذ داده ها و هزینه کمتر می تواند، بعنوان ابزاری مناسب برای انجام سایر مطالعات علمی باشد . همچنین در زمینه برنامه ریزیهای لازم جهت حفاظت، احیا و بهره برداری از این اکوسیستمها می تواند منبع مناسب و قابل اعتمادی را ارائه دهد . در این مقاله از تصاویر ماهواره لندست ETM + 7 ، TM ، Aster و IRS برای مطالعه روند تغییرات محدوده چمن سلطانیه به عنوان یکی از نمونه های با اهمیت از لحاظ منابع طبیعی، اکوتوریستی و تاریخی استفاده گردید . برای این منظور ابتدا به بررسیهای اولیه میدانی و تعیین محدوده مورد مطالعه به کمک دستگاه GPS اقدام و سپس تصاویر ماهواره ای منطقه برش داده شد . با استفاده از نقشه توپوگرافی سال 1955 و داده های رقومی ماهواره ای، روند تغییرات محدوده چمن سلطانیه در طول دوره 52 ساله ( سال (2007 – 1955 مورد مطالعه قرار گرفت . همچنین بهترین باند یا ترکیبی از باندهای حاصل از پردازش داده های ماهواره ای مورد مطالعه و مناسبترین زمان تصویربرداری برای مطالعه نواحی چمنزار انتخاب گردید . نتایج حاصله بیانگر تبدیل تدریجی کاربری اراضی چمن به کاربریهای دیگر در طی سالیان گذشته می باشد . بطوریکه در طی دوره 52 ساله 238 هکتار از اراضی چمن مورد تخریب قرار گرفته است .

چمن سلطانیه، GIS ، RS