کرامه احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه بیرجند
علی گزانچیان - دانشگاه بیرجند
سهیل پارسا - دانشگاه بیرجند
سهراب محمودی - دانشگاه بیرجند

گیاه باریجه (Ferula gummosa Boiss) از خانواده چتریان (Apiaceae) یک گیاه صنعتی دارویی و مرتعی با ارزش می باشد با توجه به وجود خواب فیزیولوژیکی (خواب درونی) در بذور این خانواده این تحقیق با هدف کاربرد هورمون بنزیل آمینوپورین جهت کاهش طول دوره سرمادهی مرطوب در سال 1389 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام گردید این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد عوامل مورد مطالعه شامل مدت زمان سرمادهی مرطوب در چهار سطح (0، 2، 3 و 4 هفته) در دمای 4 درجه سانتیگراد و هورمون بنزیل آمینوپورین در سه سطح (0، 0/25، 0/35 میلی گرم در لیتر) به مدت 24 ساعت پس از پایان دوره سرمادهی بود. پس از اعال تیمارهای مورد مطالعه ارزیابی درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی ، میانگین زمان جوانه زنی و یکنواختی جوانه زنی در دمای 12 درجه سانتیگراد پس از 21 روز انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش مدت زمان سرمادهی و سطوح غلظت هورمون بنزیل آمینوپورین، جوانه زنی بذر افزایش یافت که تیمار سرمادهی مرطوب سهم بسزایی در افزایش درصد جوانه زنی دارد. همچنین سطوح سرمادهی و بنزیل آمینوپورین تاثیر معنی داری بر صفات مورد مطالعه داشت (0.01>P). مقایسه میانگین اثرات متقابل هورمون و سرمادهی نشان داد درصد جوانه زنی در بذور تیمار شده با بنزیل آمینوپورین 0/35 میلی گرم در لیتر بدون سرمادهی 4/4 درصد بود که پس از سه هفته سرمادهی به 54/7 درصد افزایش یافت و این تفاوت معنی دار بود (0/01>P) . اما با اعمال چهار هفته سرمادهی، درصد جوانه زنی به 58/3 درصد رسید که از نظر آماری با اعمال سه هفته سر مادهی تفاوت معنی داری نداشت. در نتیجه کاربرد تیمار 0/35 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینوپورین باعث کاهش دوره شکست خواب از چهار هفته به سه هفته سرمادهی شد. نتایج این تحقیق پیشنهاد می کند که بذر باریجه جهت شکست خواب به یک دوره سرمادهی مرطوب نیاز دارد.

استراتیفیکاسیون، شکست خواب، جوانه زنی، بنزیل آمینوپورین، باریجه