زهره کرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد تکنولوژی صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حبیب اله میرزایی - استادیار مهندسی صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
زهرا امام جمعه - دانشیار مهندسی صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مرتضی خمیری - دانشیار میکروبیولوژی مواد غذایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

شیرین بیان و فراورده های آن از زمان های بسیار دور توسط پزشکان و گیاه شناسان مورد توجه قرار داشته است بسیاری از دلایل ابتدایی کاربرد عصاره شیرین بیان ،جوشانده و داروی آن توسط انسان بوسیله علوم پیشرفته امروزی مورد تایید قرار گرفته است هم اکنون شیرین بیان یکی از مهمترین گیاهان دارویی از لحاظ اقتصادی است که به صورت گسترده مورد پژوهش قرار گرفته است ریشه شیرین بیان دارای ترکیبات فنولیک می باشد که این ترکیبات به دلیل خصوصیات آنتی اکسیدانی شان بخش اساسی از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهند در مرحله اول این تحقیق از روش سیستم برگشت حلال و در مرحله بعد از امواج مایکروویو به منظور استخراج ترکیبات فنولیک از ریشه شیرین بیان استفاده شد و به منظور بهینه سازی شرایط استخراج نیز از روش آماری سطح پاسخ کمک گرفته شد برای تعیین اثرات متغیرهای مستقل از طرح مرکب مرکزی استفاده گردید که متغیرها در سیستم برگشت حلال شامل زمان (2h-6h) و حلال (متانول 80 درصد - اتانول 80 درصد - آب) و در سیستم مایکروویو نسبت حلال به مواد جامد (25-1 برابر) ، زمان (2-6min) و حلال (اتانول 80 درصد، متانول 80 درصد، آب) بودند بهترین شرایط استخراج ترکیبات فنولیک در روش سیستم برگشت حلال در زمان 6h و اتانول 80 درصد و در روش مایکروویو در مدت زمان 4min نسبت حلال به مواد جامد 10:1 و اتانول 80 درصد به دست آمد سپس فعالیت آنتی اکسیدانی بهترین عصاره های دو روش با آزمون به دام اندازی رادیکال DPPH بررسی و همچنین با آنتی اکسیدان سنتزی BHT مقایسه گردید ملاحظه شد راندمان استحصال ترکیبات فنولیک در هر دو روش یکسان می باشد اما جهت رسیدن به حداکثر راندمان در روش مایکروویو زمان و حلال کمتری مورد نیاز می باشد و همچنین عصاره استخراجی با کمک مایکروویو فعالیت آنتی اکسیدانی بالاتری را نسبت به دیگری نشان داد.

ترکیبات فنولیک، مایکروویو، ریشه شیرین بیان، برگشت حلال، پاسخ سطح