غلامرضا نادری بروجردی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
حمید مدنی - دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
شهاب خاقانی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
سعید چاوشی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

ایران با برخورداری از ساقه تاریخی درخشان در طب، استعداد های بالقوه جغرافیایی اقلیمی (11 اقلیم از 13 اقلیم جهانی) ، دامنه تغییرات درجه حرارت روزانه (50 درجه سانتیگراد) ، 300 روز آفتابی در سال، 8500 گونه گیاهی که 10 تا 15 درصد آن دارویی است نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) که به انگلیسی به آن Pepermint گفته می شود گونه Mentha piperita L نتیجه هماوری بین دو گونه M. aquqtica و گونه M. viridis است که از کلیه قسمت های هوایی این گیاه بوی معطر و مطبوع استشمام می شود در این طرح زمینی به مشاحت 1500 جهت کشت گیاه دارویی نعناع فلفلی در فصل پاییز 1385 در مزراع دانشگاه آزاد اسلامی اراک در نظر گرفته شد (انتخاب این گیاه به علت سازگاری به شرایط آب و هوایی استان ف هزینه کم تولید ، بازار خرید مناسب داخلی و خارجی ، چند ساله بودن این گیاه و درآمد زایی چند منظوره (فروش ماده خشک و تر، تولید و فروش قلمه، عرق گیری، و تولید اسانس - چاشنی- تی بگ) می باشد قلمه های مورد نظر را در اردیبهشت 1386 در زمین طرح کشت گردید جهت کشت قلمه های نعناع از (ریزوم و ریشه) استفاده گردید قلمه ها بر روی پشته ها با فاصله 40 سانتی متری از هم به صورت دو تایی تحت کشت قرار گرفت تا درصد سبز محصول افزایش یابد با توجه به اینکه خاک مزرعه دانشگاه دارای کلاس 3 می باشد و از خاک های تقریبا متوسط بوده لذا با توجه به بافت خاک آبیاری را 7 روز یکبار در نظر گرفته شد. در طی مراحل اجرای طرح برای تقویت گیاهان از هیچ کودی استفاده نگردید با توجه به وجود علف های هرز مزرعه 2 بار در سال اول و یکبار در سال دوم تحت وجین قرار گرفت در شهریور 86 ارتفاع بوه ها بین 35 الی 40 سانتی متر متغیر بوده. تعداد ساقه های تولید شده بین 13 الی 17 عدد تفاوت داشته. از نظر تعداد برگ در بوته میانگین برگ تولیدی در بوته ها در سال اول بین 50 الی 60 برگ مشاهده شد و در سال دوم میانگین برگ تولیدی در بوته ها بین 150 الی 190 برگ متفاوت است رزیوم های تولیدی در هر بوته بین 15 الی 20 عدد در سال اول شمارش شده است. عملکرد وزن تر تولید شده اندام هوایی نعناع در سال اول از مرزعه (1500 کتر مربع) 1500 کیلوگرم و در سال دوم 2100 کیلوگرم می باشد به طوریکه قیمت هر کیلو اندام هوایی تر نعناع فلفلی 4000 ریال در بازار داخلی می باشد در یک هکتار با عملکرد 10 تن در اندام هوایی در سال اول درآمد خالصی معادل 40 میلیون ریال خواهد داشت در سال دوم عملکرد 21 تن اندام هوایی تر در هکتار بدست خواهد امد که در آمد ناخالصی معادل 70 میلیون ریال خواهد داشت. در سال سوم و چهارن زراعت این گیاه عملکرد معادل 20 الی 30 درصد افزایش خواهد یافت که از نظر اقتصادی بر حسب هکتار عملکرد بسیار مناسب و از نظر درآمد زایی نیز قابل توجه می باشد فنولوژی عمکلرد اسانس در مراحل مختلف برداشت در بوته: صبح قبل از گلدهی هنگام گلدهی بعد از گلدهیوزن کل 1790 گرم 1830 گرم 2000 گرموزن برگ تر 910 گرم 960 گرم 1088 گرموزن ساقه تر 880 گرم 870 گرم 912 گرموزن خشک برگ 230 گرم 230 گرم 320 گرممیزان اسانس برگ 6/5 سی سی برگ 10 سی سی برگ 10 سی سی ساقه 0/7 سی سی ساقه 0/5 سی سی 0/25 سی سی