غلامرضا حمیدیان - استادیار بافت شناسی عضو هیئت علمی گروه علوم پایه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز
نعیم عرفانی مجد - استاد بافت شناسی عضو هیئت علمی گروه علوم پایه دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز
حسین نجف زاده - دانشیار فارماکولوژی عضو هیئت علمی گروه علوم پایه دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز
رزاق محمودی - استادیار عضو هیئت علمی گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز

بخش قشری غده فوق کلیه یکی از بافت های حیاتی بدن است که عملکرد آن می تواند تحت تاثیر داروهایی از قبیل دگزامتازون قرار گیرد گلو کو کورتیکوئیدها که به فراوانی مورد استفاده قرار می گیرند اثرات ضد تکثیری و القا آپوپتوزی فراوانی دارند سیلیمارین که یک فلاونوئید پلی فنولیک می باشد واجد اثرات محافظت سلولی بوده و امروزه به عنوان یک داروی گیاهی در برخی از درمان های حمایتی مورد استفاده قرار می گیرد در تحقیق حاضر 20 سر هامستر نر جوان به صور گروه کنترل، گروه دوم 7mg/kg دگزامتازون ، گروه سوم 100mg/kg سیلیمارین و گروه چهارم 7mg/kg دگزامتازون را به همراه 100mg/kg سیلیمارین به مدت 7 روز متوالی به روش IP دارو دریافت نمودند در نهایت به روش کاملا استاندارد تهیه مقاطع بافتی، برش های متوالی تهیه گردید حجم بخش قشری و هر یک از نواحی آن با استفاده از مبنای شمارش نقطه ای کاوالیری و تعداد کل سلول های پارانشیمی هر یک از نواحی بخش قشری با روش های استریولوژی تورشی تخمین زده شد. جهت تعیین شاخص آپوپتوتیک نواحی مختلف بخش قشی از تکنیک ایمونوهیستوشیمی TUNEL استفاده شد نتایج نشان داد که حجم بخش قشری ، نواحی فاسیکولاتا و رتیکولاریس و نیز تعداد سلول های این نواحی در گروه های تحت درمان با دگزامتازون نسبت به گروه کنترل دچار کاهش معنی داری شده است (0/05>P) در حالی که در گروه چهارم این کاهش مشاهده نشد نتایج مطالعه حاضر مشخص نمود که سیلیمارین می تواند به طور نسبی از تغییرات ناشی از تجویز دگزامتازون جلوگیری نماید نتایج تست TUNEL نیز مشخص نمود که سیلیمارین می تواند به طور قابل ملاحظه ای آپوپتوز القا شده توسط دگزامتازون را در نواحی مختلف بخش قشری غده فوق کلیه هامستر کاهش دهد (0/01>P) با توجه به نتایج به دست آمده می توان چنین نتیجه گیری کرد که سیلیمارین می تواند به عنوان یک داروی محافظتی مناسب در مقابل اثرات جانبی درمان با گلو کو کورتیکوئیدها در غده فوق کلیه مد نظر قرار گیرد.

سیلیمارین، فوق کلیه، دگزامتازون، آپوپتوز، استریولوژی