آذین تابان - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی دانشگاه شیراز
محمد جمال سحرخیز - استادیار بخش علوم باغبانی دانشگاه شیراز
جمال جوانمردی - استادیار بخش علوم باغبانی دانشگاه شیراز
محمد جواد هادیان - استادیار پژوهشکده گیاهان دارویی دانشگاه شهید بهشتی

بشر همواره به دلیل عوارض سوء استفاده از علف کش های شیمیایی و محدودیت استفاده از آنها در پی راهکارهای جایگزین بوده است به منظور تعیین اثرات آللوپاتیک اسانس مرزه خوزستانی (Satureja khuzestanica J.) بر 2 گونه علف هرز و یک گونه گیاه باغی غلظت های متفاوت اسانس (0، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میکرولیتر بر لیتر) بر درصد جوانه زنی ، طول ریشه چه، طول ساقه چه ، وزن تر و وزن خشک گیاهچه های تاج خروس (Amaranthus retroflexus) ، قاصدک (Traxicum officinalis) و شاهی (Lipidium sativum) در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش غلظت اسانس مرزه خوزستانی درصد جوانه زنی ، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر و وزن خشک گیاهچه ها به ظور معنی داری کاهش یافت. جوانه زنی بذرهای قاصدک، تاج خروس ، و شاهی به ترتیب با تیمارهای 100، 400 و 1000 میکرولیتر بر لیتر اسانس مرزه خوزستانی کاملا متوقف گردید افزایش غلظت اسانس مرزه خوزستانی از 100 تا 1000 میکرولیتر بر لیتر جوانه زنی بذرهای قاصدک، تاج خروس، و شاهی را به ترتیب به میزان 100، 39/34، 91/32 درصد کاهش داد. در سایر فاکتورهای بررسی شده نیز تیمارها با شاهد تفاوت معنی داری داشتند بررسی نتایج حاصل از تجزیه GC-MS نشان داد که اسانس مرزه خوزستانی دارای مقادیر قابل توجهی (80%) ترکیب فنولیک کاواکرول بوده و دارای اثر آللوپاتیکی قوی بر گیاهان مورد مطالعه است لذا می توان از آن بعد از فرمولاسیون در تولید علف کش هایی با منشاء طبیعی استفاده نمود.

مرزه خوزستانی، اسانس، کارواکرول، علف های هرز، آللوپاتی