زین العابدین جویبان - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
سید غلامرضا موسوی - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
محمد جواد ثقه الاسلامی - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
سید حمیدرضا رمضانی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری ، نیتروژن و سوپر جاذب بر عملکرد و صفات کیفی توده محلی کنجد آزمایشی در سال 1388 در یکی از مزارع منطقه خوسف، با استفاده از طرح کرت های دوبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی به اجرا درآمد تیمارها شامل دور آبیاری در سه سطح (6، 12 و 18 روز) به عنوان فاکتور اصلی ، کود های کامل تصادفی به اجرا درآمد تیمارها شامنل دور آبیاری در سه سطح (6، 12 و 18 روز) به عنوان فاکتور اصلی، کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) به عنوان فاکتور فرعی و سوپر جاذب در دو سطح (صفر و 200 کیلوگرم در هکتار) در فاکتور فرعی- فرعی بودند نتایج تحزیه واریانس نشان داد که اثر دور آبیاری بر صفاتی مانند عملکرد دانه، درصد روغن و پروتئین ، عملکرد روغن و پروتئین معنی دار بود به طوری که بیشترین عملکرد دانه ، روغن و پروتئین در دور آبیاری 6 روز به دست امد اثر نیتروژن بر عملکرد دانه ، روغن و پروتئین معنی دار بود ولی بر صفاتی مانند درصد روغن و پروتئین معنی دار نبود. اثر سوپر جاذب در درصد پروتئین دانه معنی دار بود ولی در سایر صفات مورد مطالعه تفاوت معنی داری مشاهده نگردید . اثر متقابل آبیاری و نیتروژن بر تمامی صفات بجز درصد پروتئین معنی دار بود. صفاتی نظیر درصد و عملکرد روغن تحت تاثیر اثرات متقابل آبیاری و سوپر جاذب قرار گرفت. هیچ یک از صفات مورد مطالعه تحت اثرات متقابل نیتروژن و سوپر جاذب و نیز همچنین آبیاری، نیتروژن و سوپر جاذب قرار نگرفتند . نتایج بدست آمده نشان داد که برای دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و پروتئین کنجد در منطقه خوسف دور آبیاری 6 روز به همراه 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و نیز مصرف 200 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب مناسب می باشد.

کنجد، آبیاری، نیتروژن، سوپر جاذب، عملکرد دانه، عملکرد روغن و عملکرد پروتئین