شهاب خالقی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
غلامرضا نادری بروجردی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
مهدی چنگیزی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
افشین اسماعیلی فر - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

استفاده از گیاهان دارویی به منظور درمان با تاریخ زندگی انسان هم زمان بوده است انسان در تمام دوران تاریخی چاره ای جز توسل به گیاهان نداشت. اگرچه در نیم قرن گذشته استفاده از داروهای شیمیایی و سنتزی به شدت رواج یافت ولی به سرعت آثار زیان بار آنها بر زندگی آنها سبب گرایش مجدد به گیاهان دارویی گردید. گیاه دارویی نعناع فلفلی گیاهی است علفی با نام علمی Mentha Piperita از خانواده نعناعیان پاا و دارای ساقه هایی با دو نوع خزنده و زیرزمینی دارد برگ های آن متقابل ، بیضوی، نوک تیز، دندانه دار، کمی پوشیده از کرک ، به درازای 4 تا 7 سانتیمتر و به عوض 2 تا 3 سانتیمتر است. از کلیه قسمت های هوایی این گیاه بوی معطر و مطبوع استشمام می شود ولی اگر جویده شود علاوه بر بوی اسانس، احساس خنکی نیز در مخاط دهان می گردد. ساقه این گیاه ، چهار گوش و به رنگ قرمز مایل به بنفش یا مایل به ارغوانی است گل های آن که در ماه های مرداد و شهریور ظاهر می گردند رنگ گلی روشن یا کم و بیش ارغوانی مایل به بنفش دارند دانشمندان عقیده دارند دورگه بودن این گیاه صحیح است یعنی در واقع این گیاه یک دورگه طبیعی از 2 گونه M. viridis و M. aquatica می باشد در این طرح از گیاه دارویی نعناع فلفلی که در مزارع دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی اراک کشت شده استفاده گردید. قسمتی از مزرعه نعناع فلفلی جهت اجرای طرح جداسازی شد و تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ برداشت (A) قبل از گلدهی، هنگام گلدهی و بعد از گلدهی می باشد سه تیمار برداشت (B) صبح و ظهر و عصر که مجموعا 9 تیمار در سه تکرار می باشد که مجموعا طرح فوق دارای 27 کرت بود در این آزمایش از طرح آماری فاکتوریل در غالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی استفاده گردید. در نهایت با توجه به یادداشت برداری های انجام شده و اسانس گیری و تجزیه تحلیل آماری مشخص شد بیشترین درصد و عملکرد اسانس در اندام های گیاه نعناع فلفلی در برگ ها و کمترین درصد اسانس در ساقه ها موجود باشد و بهترین زمان برداشت نعناع فلفلی از نظر بیشترین درصد اسانس و ماده خشک در تیمار صبح و زمان گلدهی می باشد.