محمدتقی درزی - استادیار زراعت گیاهان دارویی (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن)
محمدرضا حاج سیدهادی - استادیار اکولوژی کشاورزی (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن)
فرهاد رجالی - استادیار پژوهش بیولوژی خاک (عضو هیئت علمی موسسه خاک و آب کشور)

مصرف کودهای آلی و زیستی در یک سیستم مبتنی بر کشاورزی پایدار ، ضمن حفظ سلامت محیط زیست موجب افزایش کمیت و کیفیت ماده موثره گیاهان دارویی می گردد. انیسون (Pimpinella anisum) نیز یک گیاه دارویی بوده که دانه آن بوی مطبوعی دارد که ناشی از وجود اسانس است و مهمترین ترکیب متشکله اسانس را آنتول تشکیل می دهد امروزه از اسانس انیسون در صنایع داروسازی برای تهیه داروهای ضد نفخ ، ضد اسپاسم و خلط آور و در صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده و معطر کننده استفاده می شود به همین منظور در تحقیقی اثر ورمی کمپوست و باکتری حل کننده فسفات بر میزان اسانس در دانه و کیفیت ان شامل میزان آنتول، گاما هیماکالن و استراگول در اسانس به صورت آزمایش فاکتوریل دو فاکتوره با استفاده از فاکتورهای ورمی کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) و باکتری حل کننده فسفات (عدم تلقیح، تلقیح با بذر و تلقیح با بذر+محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با نه تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات همند دماوند وابسته به موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در سال زراعی 1388 مورد مطالعه قرار گرفت. مقایسه میانگین ها توسط آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین میزان اسانس (4/21%) با مصرف 10 تن ورمی کمپوست و نیز بیشترین میزان آنتول در اسانس (94/14%) و کمترین میزان گاما هیماکالن (2/47%) و استراگول (1/10%) در اسانس با مصرف 5 تن ورمی کمپوست حاصل گردید . باکتری حل کننده فسفات نیز تاثیر معنی داری بر میزان اسانس در دانه و کیفیت آن داشتند به طوری که بیشترین میزان اسانس در دانه (3/97%) و میزان آنتول در اسانس (94/60%) و کمترین میزان گاما هیماکالن (2/12%) و استراگول (0/95%) در اسانس در سطح سوم یعنی تیمار تلقیح با بذر همراه با محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن بدست آمد اثرات متقابل کاهنده و مثبت نیز در بین فاکتورها بر میزان گاما هیماکالن و ایتراگول در اسانس مشاهده گردید.

انیسون، ورمی کمپوست، باکتری حل کننده فسفات، اسانس، آنتول