سهیل رضایی - دانش اموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
محمد کاوسی کلاشمی - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
حامد رفیعی - گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

گیاهان دارویی و معطر از جمله محصولات کشاورزی هستند که با کمترین استفاده از عوامل تولید منافع سرشاری را حاصل می کند گرایش عمومی جامعه جهانی به استفاده از داروها و درمان های گیاهی و به طور کلی فرآورده های طبیعی به ویژه در طی سال های اخیر روبه افزایش بوده و بازار تجاری مناسبی را در جهان ایجاد کرده است . ایران همواره در تولید و صادرات این محصول در جهان از جایگاه بسیار مناسبی برخوردار بوده است به طوری که رتبه ایران در تولید در طول سال های 1369 تا 1384 همواره جز ده کشور نخست و در ارزش صادرات در طی این سال ها جز پنج کشور بوده است با توجه به اهمیت موضوع و جایگاه کشور در این پزوهش ساختار بازار جهانی مورد بررسی قرار گرفته است و سپس به تعیین بازارهای هدف صادرانی پرداخته شده است با استفاده از نسبت تمرکز چند بنگاهی و شاخص هرفیندال به این نتیجه بدست آمد که ساختار بازار جهانی صادرات گیاهان دارویی در طول سال های مورد بررسی انحصار چند جانبه باز، چند جانبه بسته و رقابت انحصاری و بازار جهانی واردات همواره رقابت انحصاری بوده است. برای تعیین بازارهای هدف صادراتی از سه شاخص سهم واردات کشورها از واردات جهانی، شاخص تقاضای وارداتی و سهم صادرات از واردات استفاده شد و سرانجام با استفاده از معیار تلفیقی و روش تاکسونومی عددی اولویت بازارهای هدف بالقوه صادرات ایران تعیین شدند که به ترتیب کشورهای ترکیه ، هند ، لهستان ، مراکش ، رومانی و ... با معیار تلفیقی و کشورهای هند، ترکیه، مراکش ، مالزی ، اکوادور و ... با استفاده از تاکسونومی عددی اولویت بندی شدند.

گیاهان دارویی، ساختار بازار، شاخص هرفیندال، تاکسونومی عددی، بازارهای هدف صادراتی