شهناز گگونایی - دانشجوی کارشناسی ارشد زیست شناسی گیاهی دانشگاه پیام نور نجف آباد
کورش دلاور - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان(دبیر)
شکوفه انتشاری - اصفهان دانشگاه پیام نور نجف آباد
محمد باقر بهیار - اصفهان دانشگاه پیام نور نجف آباد

استرس آلومینیومی عملکرد گیاهان را محدود می کند سیلیکون مقاومت برخی از گیاهان را نسبت به اثرات سمی ناشی از فلزات بهبود می بخشد به منظور افزایش تولید برخی گیاهان دارویی و با لحاظ این مسئله که گاهی وسعت زمین های اسیدی برای کشت این گیاهان مورد استفاده قرار گیرد لازم است تا نقش سیلیکون را در متعادل سازی اثرات مخرب استرس آلومینومی بیازماییم. بدین منظور اثر متقابل Si و Al بر رشد و فتوسنتر گاوزبان دارویی (Borago officinalis) مورد بررسی قرار گرفت . در شرایط کشت هیدروپونیک و در مرحله 7 برگی ف تیمار سیلیکون ((Na2(SiO2)3)) را با 5 غلظت 0، 0/5، 1، 1/5 و 2 میلی مولار و پس از آن تیمار آلومینیوم (AlCl3*6H2O) با 4 غلظت 0، 20، 40 و 60 میلی مولار اعمال نمودیم. پس از آن اثر این دو عنصر را بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی بررسی کردیم. نتایج نشان داد که همه پارامترهای رشد (میانگین طول ریشه و ساقه، سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه، اندام هوایی و کل گیاه) و مقدار رنگیه های فتوسنتزی (کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کارتنوئیدها) در گیاهان تحت تاثیر Al کمتر از گیاهان رشد یافته در شرایط نرمال بوده است در این پژوهش استعمال سیلیکون مقدار رنگیزه های فتوسنتزی و در نتیجه درصد تجمع وزن خشک و تر و مقدار رشد گیاه را در شرایط استرتس زا افزایش داده است ضمنا اثر تحریکی سیلیکون بر رشد ریشه ها بیشتر از اندام هوایی بوده و ضریب آلومتری نیز افزایش یافته است همچنین این عنصر با افزایش سطح برگ ها اثرات فیزیولوژیکی فتوسنتز را متعادل نموده است بنابرااین رابطه متقابل مثبت و معنی داری (در سطح 0/05) بین سیلیکون و آلومینیوم وجود دارد و می توان نتیجه گرفت که پیش تیمار گیاه با سیلیکون (بهترین غلظت 1/5 میلی مولار) می تواند اثرات مخرب ناشی از تنش را تا حدودی متعادل کند.

گاوزبان ، کلروفیل، طول ریشهو ساقه، سطح برگ، وزن تر و خشک