CIVILICA We Respect the Science
(ناشر تخصصی کنفرانسهای کشور / شماره مجوز انتشارات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: ۸۹۷۱)

نگاهی بر اهمیت و کاربردهای گیاه دارویی زعفران و صادرات آن در خراسان جنوبی

عنوان مقاله: نگاهی بر اهمیت و کاربردهای گیاه دارویی زعفران و صادرات آن در خراسان جنوبی
شناسه ملی مقاله: HERBAL01_547
منتشر شده در همایش ملی گیاهان دارویی در سال 1389
مشخصات نویسندگان مقاله:

فرهود گل محمدی - دکترای رشته ترویج و آموزش کشاورزی عضو هیئت علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
محمد کریم معتمد - معاون دانشجویی و فرهنگی رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه گیلان
فاطمه سادات میری - دانشیار رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه گیلان

خلاصه مقاله:
گیاهان دارویی طبیعی ترین داروی بیماری های انسان است که طبیعت برای بشر به ارمغان اورده است با همه پیشرفتی که علم داروسازی مدرن نموده و بشریت را از انواع بیماری ها رهایی بخشیده است باز هم نمی توان نقش گیاهان دارویی و اثرات مثبت آنها را نادیده گرفت. مواد اولیه و موثری که در گیاهان دارویی به صورت ذخیره موجود است پیوسته به عنوان موادی غیر قابل جایگزین مورد استفاده بوده و خواهد بود . زعفران با نام عمومی Saffron و نام علمی Crocus Sativus گرانبهاترین گیاه زراعی موجود در روی کره زمین است و تنها گیاهی است که واحد خرید و فروش آن به جتی تن و کیلوگرم مثقال و گرم می باشد زعفران از خانواده زنبق است و در منطقه آب و هوایی مدیترانه و غرب آسیا، از عرض جغرافیایی 30 تا 50 درجه شمالی و طول جغرافیایی 10 درجه غربی تا 80 درجه شرقی در مناطق بسیار کم باران ایران - توران که دارای زمستان سرد و تابستان گرم هستند گسترش دارد هر چند انواع دیگر زعفران به دلیل دارا بودن گلهای زیبا به عنوان گیاهان زینتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند ولی گونه زراعی آن از نظر اقتصادی جایگاه ویژه ای دارد. در منطقه خراسان جنوبی به طور کلی شرایط اکولوژیک اکوسیستم بیابان وجود دارد مقدار ریزش باران کم و شدت تبخیر زیاد و نتیجتا رطوبت نسبی کم می باشد از نظر درجه حرارت تغییرات درجه حرارت شب و روز در این منطقه زیاد است در بعضی مناطق که دارای ارتفاع بیشتری است شرایط اقلیمی از نظر اکولوژیک برای رویش گیاهان مساعدتر است که البته این اکوسیستم ها مرز مشخصی با اکوسیستم بیابان ندارد از مهمترین ترکیبات زعفران گلوکوزید کروسین، کروستین می باشد . سافرانول، بتا- گاما- کاروتن ، لیکوپن و پیکروسین از دیگر مواد موجود در زعفران می باشد زعفران مسکن است و مصرف آن برای تقویت معده مفید است برای تنظیم بی نظمی های قاعدگی و خونریزی زیاد بعد از زایمان بسیار مفید است مصرف آن فرح آور بوده و برای تقویت حواس و قوای مغز نافع می باشد همراه با عسل و برای خرد کردن سنگ مثانه مفید است. مالدین محلول آن برای سردرد و بی خوابی تاثیر خوبی دارد برای رفع عوارض کبد و طهال مصرف آن توصیه شده است مقدار خوراک تنطور آن 20-4 گرم در روز می باشد دم کرده آن از 2 گرم پودر خشک زعفران در یک لیتر آب تهیه می شود که در 24 ساعت مصرف می شود . گیاهی است زراعی که در خراسان رضوی از جمله تربت حیدریه، خراسان جنوبی از جمله شهرهای قائن، بیرجند، سرایان، نهبندان، اسدیه، و سربیشه کاشته می شود درباره منشا زعفران (Crocus Sativus L.) نظریه های مختلفی ابراز شده است که برخی از انها ریشه افسانه ای دارد اما برخی شواهد واژگانی و میتندات تاریخی موجود دلالت بر ان دارد که رویشگاه اولیه زعفران در ایران زمین بودنه و از دامنه های زاگرس به ویژه نواح الوند منشا گرفته است زعفران ظاهرا بومی یونان و مناطق مدیترانه ای است ولی منشا واقعی آن مثل بسیاری از گیاهان قدیمی گم شده است معروف است که این گیاه در زمان حضرت سلیمان در فلسطین کشت می شده و در زمان مسیح از بیت المقدس به انگلیس برده شده است زعفران به عنوان گرانترین محصول کشاورزی و دارویی جهان جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. در حال حاضر ایران بزرگترین تولید کننده و صادر کننده زعفران در جهان است و بیش از 65 درصد تولید جهانی این محصول گرانبها به ایران اختصاص دارد . کاربردهای فراوان و گسترده زعفران خواص ویژه این داروی با ارزش نقش خاص ان در زندگی کشاورزان استان های خراسان و فارس و همچنین ارزش افزوده بالای آن لزوم توجه ویژه به مسائل تولید ، صادرات و بازاریابی زعفران را بیش از پیش روشن می نماید. در ایران اهمیت زعفران کاری از جنله های گوناگون نظیر بهره وری بالای آب در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی ، اشتغال روستاییان و جلوگیری از مهاجرت آنها، درآمد زایی آن نسبت به سایر محصولات کشاورزی همچنین از لحاظ توسعه صادرات غیر نفتی – با توجه به سیاست و دولت مبنی بر افزایش صادرات غر نفتی- قابل بررسی است . در بین محصولات صادراتی نیز، زعفران از جایگاه خاصی برخوردار است. به نحوی که ارزش صادراتی حدود 121 تن زعفران در سال 1380 بالغ بر 51 میلیون دلار بوده است و تقریبا 92% تولید و 98% سطح زیرکشت را استان های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی به خود اختصاص داده اند.

کلمات کلیدی:
گیاهان دارویی، زعفران، صادرات، اقتصاد، خراسان جنوبی

صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/342102/