زینب معصومی - دانشجئی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
غلامحسین حق نیا - استاد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
امیر لکزیان - گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

زعفران با ارزش ترین گیاه دارویی در دنیا و به ویژه در ایران است . اندازه بنه (کورم) زعفران یکی از ویزگی های بسیار مهم و تعیین کننده عملکرد این محصول زراعی مهم می باشد. قارچ های میکوریزا آرباسکولار در حفظ پایداری سیستم های زراعی و توسعه کشاورزی پایدار موثرند . به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی و کود زیستی میکوریزای آربسکولار بر تعداد و وزن کل بنه، آزمایشی گلدانی در پردیس دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل و سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل : 3 نوه مایه تلقیحی میکوریزا (Glomuse fasiculatum, Glomus mosseae، Glomus intraradices) و شاهد (بدون میکوریزا) و 4 نوع کود شامل کمپوست زباله شهری و کود گاوی (هر کدام 40 تن در هکتار)، کود شیمیایی (کود نیتروژن و فسفر هر کدام 50 کیلوگرم در هکتار) و بدون کود بودند. هدف از انجام این آزمایش ارائه روشی جایگزین برای مصرف کودهای شیمیایی در تولید زعفران است نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اثر میکوریزا (جنش گلوموس) جدای از نوع گونه بر افزایش تعداد و وزن کل بنه در زعفران از نظر آماری معنی دار بود. فاسیکولاتوم +کمپوستف اینترارادیسط+بدون کود، اینترارادیسز+کمپوست نسبت به دیگر تیمارها در برابر انواع کود واکنش های متفاوتی نشان دادند. فاسیکولاتوم و اینترارادیسز به شرایطی که کمپوست در خاک ایجاد کرده بود پاسخ مثبت نشان دادند. این تفاوت ها از نظر زراعی می تواند یک نکته مثبت باشد زیرا به وسیله بهبود حاصلخیزی خاک می توان رقابت قارچ های میکوریزا آرباسکولار را طوری تغییر داد که گونه هایی با کارایی بیشتر در همزیستی غالب شوند. افزایش کود به وسیله تغییر PH خاک بر رفتار گونه های میکوریزایی موثر بوده است با استفاده از میکوریزا و کود آلی در کشت زعفران بدون استفاده از کودهای شیمیایی می توان اقتصاد این محصول را در کشور گسترش داد.

زعفران ، بنه، میکوریزا آربسکولار، کود آلی