ناصر محب علی پور - دانشجوی دکترای دانشگاه تبریز رشته اصلاح نباتات
سعید اهری زاد - دانشیار دانشگاه تبریز رشته اصلاح نباتات
سید ابوالقاسم محمدی - دانشگاه تبریز دانشکده کشاورزی گروه زراعت و اصلاح نباتات
علیرضا مطلبی آذر - دانشگاه تبریز دانشکده کشاورزی گروه زراعت و اصلاح نباتات

بادرنجبویه یکی از گیاهان دارویی مهم می باشد که نقش بسیار موثری در تقویت حافظه و درمان آلزایمر دارد و امروزه زراعت و کشت آن بصورت تجاری در سطح وسیع افزایش یافته است تکنیک های کشت بافت و سلول ، روش هایی برای تکثیر گیاهان کامل و یا بافت ها و سلول های گیاهی در محیط کشت مصنوعی و به دور از محدودیت های جغرافیایی، اقلیمی و فصلی و نیز تولید مواد موثره دارویی می باشند به همین منظور تعداد 12 ژنوتیپ بومی بادرنجبویه که از بانک ژن موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع تهیه شدند از نظر پاسخ به کشت بافت مورد ارزیابی قرار گرفتند این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با شش تکرار و یا استفاده از محیط MS انجام شد. در این آزمایش از بوته های رشد یافته در مزرعه جهت ریزنمونه و از محلول نانوسیلور (150ppm) جهت ضد عفونی کردن ریزنمونه ها استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر تعداد ساقچه در ریزنمونه، طول بلندترین ساقجه، تعداد گره، رشد ریشه، وزن تر و خشک اختلاف معنی دار و از نظر درصد ریشه زایی و کالوس زایی اختلاف غیر معنی دار وجود دارد. بیشترین تعداد ساقچه در ژنوتیپ همدان -2 (0/285±3/9) و کمترین آن در ژنوتیپ قزوین-1 (0/285±1/4) مشاهده شد. ژنوتیپ اصفهان دارای بلندترین ساقجه (1/05±15/183) و زنوتیپ همدان -2 دارای کوتاهترین ساقچه (1/05±4/983) در بین ژنوتیپ ها بودند. بیشترین رشد ریشه (0/36±4/45) در ژنوتیپ اصفهان و کمترین رشد ریشه (0/36±1/7) در ژنوتیپ قزوین-3 مشاهده شد. در بین ژنوتیپ ها تنها دو ژنوتیپ اردبیل و کردستان با درصد پایینی کالوس (به ترتیب 10 و 6 درصد) تولید کردند و در بقیه ژنوتیپ ها کالوس تولید نشد. بیشترین مقدار وزن تر (0/4±4/337) در ژنوتیپ کرج-1 و کمترین آن (0/4±1/463) در ژنوتیپ قزوین-3 تولید شد. همچنین بیشترین مقدار ماده خشک (0/05±0/43) در ژنوتیپ کرج-1 و کمترین (0/05±0/19) آن در ژنوتیپ همدان-2 تولید شد.

گیاهان دارویی ، بادرنجبویه، کشت بافت ، ژنوتیپ های بومی