رحیم ناصری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه ایلام (کارشناس فنی شرکت فرآورده های بذری مهران دشت)
عباس سلیمانی فرد - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه دزفول (مدرس پیام نور استان ایلام)
امیر میرزایی - دانشجوی دکتری اکولوژی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (کارشناس بخش کنترل و گواهی بذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام)

با توجه به ارزش دارویی گیاه سیاهدانه (Nigella satva .L) آزمایش زراعی به منظور اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد سیاه دانه در سال در منطقه ایلام به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار صورت گرفت. رژیم های مختلف آبیاری (40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی خاک) به عنوان عامل اصلی و تراکم های مختلف گیاهی (30، 40 و 50 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند صفات مورد آزمایش در این پژوهش شامل تعداد فولیکول در بوته، تعداد دانه در فولیکول ، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک ، شاخص برداشت و درصد اسانس بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها حاکی از اثر رژیم های آبیاری بر کلیه صفات مورد بررسی بود. با افزایش تنش خشکی از 40 به 80 درصد تخلیه رطوبتی عملکرد، اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و درصد اسانس کاهش یافت تراکم مختلف گیاهی نیز بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه تاثیر گذار بود. بیشترین عملکرد دانه تعداد فولیکول در بوته، تعداد دانه در فولیکول در تراکم 40 بوته در متر مربع حاصل گردید. در این آزمایش نیز بیشترین درصد اسانس در تراکم 40 بوته در متر مربع بدست آمد. اثر برهمکنش رژیم های آبیاری × تراکم گیاهی بر عملکرد ، تعداد فولیکول در بوته، تعداد دانه در فولیکول معنی دار گردید بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در 40 درصد تخلیه رطوبتی و تراکم گیاهی 40 بوته در متر مربع و 80 درصد تخلیه رطوبتی خاک و تراکم گیاهی 30 بوته در متر مربع بدست امد.

سیاه دانه، آبیاری، تراکم گیاهی، عملکرد دانه