حسن مظری زاده - دانشجوی پیشین کارشناسی ارشد علوم دامی
نعیمی پور - کارشناس ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

قارچ های گروه آسپرژیلوس از پراکندگی گسترده ای در سطح جهان برخوردار بوده و موجب آلودگی دانه هایی مانند ذرت ، پنبه دانه، گندم ، جو و سویا می شود که به طور معمول در جیره های غذایی دام وطیور مورد استفاده قرار می گیرند. شرایط ذخیره سازی و نگهداری نامناسب مواد اولیه غذایی، رشد انواع مختلف قارچ ها و تولید زهرابه قارچی آنها را مقدور می سازد به همین سبب احتمال آلوده بودن مواد اولیه مورد استفاده به منظور تهیه خوراک طیور و همچنین خوراک های اماده شده با انواع سموم قارچی به ویژه آفلاتوکسین وجود دارد تلاش برای به حداقل رساندن اثرات زیان آور ناشی از مسمویت با آفلاتوکسین (AF) در گله های طیور، ضمن آنکه موجب کاهش خسارات اقتصادی ناشی از افت باردهی گله ها و سایر عوارض نامطلوب حاصل از این نوع مسمومیت می شود می تواند به تامین بهداشت جوامع انسانی نیز کمک شایانی نماید کاهش اثر آفلاتوکسین جیره بر بیماری سندرم کبد چرب جوجه های گوشتی با بکار گیری جاذب های فورمایسین و گیاه دارویی سیاه دانه بررسی شد. ذرت سترون شده با سوش توکسین زای Aspergillus flavus آلوده گردید آفلاتوکسین B1 به میزان 37/634 قسمت در میلیون تولید شد. سپس ذرت آلوده شده به بقیه جیره پایه اضافه گردید تا میزان آلودگی جیره به AFB1 به 1 و 3 قسمت در میلیون برسد . تیمارهای آزمایشی روی جیره های آلوده به صورت افزودنی های زیر مورد مطالعه قرار گرفتند: 0/1 درصد فورمایسین ، 5 گرم در کیلوگرم خوراک سیاه دانه. جیره هاری از آفلاتوکسین نیز به عنوان شاهد در نطر گرفته شد. 270 قطعه جوجه گوشتی نژاد راس در سن 1 روزگی، به صوت تصادفی به 27 گروه 10 تایی با میانگین وزنی برابر (40 گرم) تقسیم و هر گروه آزمایشی در 3 تکرار و به مدت 21 روز با تیمار مربوطه تغذیه شد. در پایان دوره آزمایشی فاکتورهای مورد نظر اندازه گیری شد. داده ها با برنامه آماری SAS به روش GLM انالیز و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن انجام شد. در یک دوره 21 روزه ، سهس طح صفر، 1 و 3 قسمت در کیلیون آفلاتوکسین B1 در جیره جوجه ها اعمال شد در پایان دوره آزمایش میزان کلسترول ، GPT، GOT ، HDL، LDL و چند فاکتور خونی و وزن نسبی کبد تعیین شد جوجه های تغذیه شده با آفلاتوکسین کمترین میزان کلسترول ، P، Ca ،HDL ، LDL و هماتوکریت را نشان دادند و جوجه هایی که جیره عاری از آفلاتوکسین و جاذب ها تغذیه شده بودن بیشترین میزان این فاکتورها را داشتند و از نظر آماری اختلاف معنی داری (0/05>P) بین گروه های آزمایشی سیاه دانه ، فورمایسین با گروه شاهد وجود داشت در نتیجه افزودن این تیمارها به جیره آلوده با آفلاتوکسین استفاده کرده بودند گردید. سطح آنزیم های کبدی و وزن نسبی کبد جوجه ها با خوردن جیره های آلوده به آفلاتوکسین فاقد جاذب به شدت افزایش یافت (0/05>P). همچنین سطح فاکتورهای کلسترول، VHDL ،LDL، کلسیم ، فسفر و هماتوکریت با خوردن جیره آلوده فاقد جاذب و سیاه دانه به شدت کاهش یافت (0/05>P). در این میان سیاه دانه بهتر از فورمایسین عمل نمود.

آفلاتوکسین، فورمایسین، سیاه دانه