محمد اکبرزاده - استاد دانشگاه علوم پزشکی مازندران

استان مازندران به دلیل دارا بودن آب و هوای بسیار متنوع دارای پوشش گیاهی بسیار غنی می باشد که استفاده بهینه از این سرمایه عظیم نیاز به شناخت و تحقیق بیشتر در مورد آن دارد . جمع آوری ، شناسایی، و معرفی کاربردهای بومی و مطالعه سزی های مورد مصرف روستاییان از اهداف این تحقیق می باشد. در این راستا تحقیق طی سال های 1386-1383 در این استان صورت گرفت. در ابتدا گونه های گیاهی از عرصه جنگل ها، مراتع و اراضی دشتی استان به صورت پیمایش زمینی جمع آوری و شناسایی دقیق گونه ها و خواص دارویی انها با استفاده از منابع معتبر علمی مشخص شده است سپس تاریخچه و مصارف سنتی و محلی طرز مصرف و بکارگیری آنها با کمک گرفتن از اطلاعات مردمی و سنتی تحقق یافته است نتایج بدست آمده حاکی از انست که تقریبا 38 گونه به عنوان سبزی های خوراکی در این استان پراکنش نسبتا بالایی داشته که این گونه ها عمدتا در مناطق جنگلی ، مرتعی و اراضی دشتی استان حضور داشته و به طرق مختلف توسط روستاییان و ساکنین محلی در مواد غذایی مختلف و به عنوان سبزی های خوراکی بکار گرفته می شوند از این تعداد گونه های گیاهی شناسایی شده عمدتا از خانواده های چتریان، نعناعیان، مرکبان، آلاله، پیاز و پنیرک می باشند. تعدادی از مهمترین این گونه ها عبارتند از : پونه معطر ( Mentha pulegium)، بادرنجبویه (Melissa officinalis)، رازیانه ( Foeniculum vulgare) ، موسیر ( Allium hirtifolium )، الزی (Alliumparadoxum ) ، اوجی ( Mentha aquatica )، انارریجه ( Frorepia subpinata ) ، زولنگ ( Eryngium Caucasicum )، بارهنگ (Plantago major )، ترشک ( Rumex acetosa ) ،پنیرک (.Malva neglecta )، غازواش Stelaria ( media، اوتره ( Nasturtium officinale )، نوعی آلاله کوهی ( Ranunculus ficarioides )، گزنه سفید ( Lamium album )، غازیاغی ( Falcaria vulgaris )، شنگ (Tragopogon pratensis ). همچنین گیاهان فوق علاوه بر مصارف مذکور به دلیل داشتن مواد موثره دارای اثرات دارویی و درمانی با ارزش بوده و می توان در بیماری های مختلف آنها را بکار گرفت. پاره ای از مصارف دارویی شامل: ضد نفخ، آرامبخش، ضد اسپاسم و گرفتگی عضلات، ضد باکتری و ضد ویروس analegistic و ... می باشد.

سبزی های خوراکی ، منابع طبیعی، پونه معطر، مازندران