محمد اکبرزاده - کارشناس ارشد بیوشیمی - کارشناس دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد
فاطمه احمدی - دکتری تخصصی بیوشیمی بالینی - دانشکده پزشکی شاهد

گیاه سیرک زنگوله ای یا پیاز زنگوله ای دارای نام محلی مازندرانی الزی با نام علمی (Allium paradoxum ) گیاهی است از خانواده Liliaceae که بومی نواحی شمال ایران به خصوص جنگل های ماندزارن می باشد این گیاه در مناطق جنگلی پایین دست استان در سایه درختانی همانند توسکا، انجیلی، لرگ، بلند مازو و در ارتفاعات 770-160 متری از سطح دریا پراکنش داشته و به صورت سبزی جنگلی مورد استفاده روستاییان قرار می گرد. این گیاه دارویی در طب سنتی به عنوان تنظیم کننده کلسترول و چربی خون بالا ، تقویت کننده قوای بدنی و دستگاه گوارش و سیستم جریان خون مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی ترکیبات اسانسی موجود در گیاه مذکور اقدام به جمع آوری این گونه در منطقه دارابکلای ساری به میزان یک کیلوگرم نموده و سپس در شرایط هوای آزاد نسبت به خشک کردن آن اقدام گردید. سپس 100 گرم از گیاه مورد نظر را پس از خرد کردن و ایجاد شرایط مناسب جهت اسانس گیری با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (کلونجر) اسانس گیری نموده که مقدار اسانس مورد نظر 0/3 سی سی می باشد پس از استخراج اسانس با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متثل به طیف سنج جرمی (GC-MASS) اجزای اسانس آنالیز شده و درصد هر کدام از آنها بدست آمد. نتایج حاصل از این بررسی سبب شناسایی 32 ترکیب از اسانس کل اندام های گیاه الزی شده است. ترکیبات عمده به دست آمده از آن شامل موارد زیر می باشد: B-Pinene (6.45%) ,Limonene (3.4%),Z-Nerolidol (18.01%),Spathulenol(22.06 %),alpha-Bisabolol (5.06% ),Phytol(9.15 %),n-Docosane(4.79%),n-Tricosane (3.8%